Groningse Klapeksters trouw aan winterterritorium

Discussie over Waarnemingen!
Foto's voor het Forum kunt u mailen naar: beheer@avifaunagroningen.nl

Moderator: hdelange

jhvenema
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 447
Joined: 09 May 2009, 22:42

Groningse Klapeksters trouw aan winterterritorium

Post by jhvenema »

Beste Klapekster liefhebbers,

In Groningen bestaan twee territoria die gedurende de laatste 9 winters bijna jaarlijks bezet worden door een Klapekster:
de Driemerenweg e.o. (roeibaan Harkstede) en de Oosterpolder (Haren/ZLM gebied). Beide gebieden worden regelmatig bezocht door diverse waarnemers. Reden voor mij om de aankomst en vertrek data in beide gebieden eens op een rijtje te zetten m.b.v. waarnemingen op waarneming.nl

Bij de Driemerenweg e.o. is eergisteren (6/10) de Klapekster weer gearriveerd (ex. 23/9 houd ik op een doortrekker). Volgens waarneming.nl het 6e (en niet 9e) achtereenvolgende jaar dat hier een Klapekster zijn winterterritorium opslaat want in de winter 2009/10 was hier slechts 2 weken een ex. tegen het eind van de winter aanwezig (23/02 t/m 7/03) terwijl in de winter van 2010/11 hier geen ex. werd waargenomen. Het jaar daarvoor (2008-09) was er wel sprake van een winterterritorium hier.
Vanaf 2012/13 betreft het volgens waarnemers een aan de rechter poot geringd ex., dezelfde vogel dus. Of de vogel van dit jaar geringd is, is nog niet duidelijk maar gezien de aankomstdatum zou mij dat niet verbazen. Dat zou dus het 4e jaar op deze plaats betekenen, een zeer plaats trouw ex. dus. Het valt op dat deze vogel ieder jaar 3-4 dagen vroeger in zijn winterterritorium opduikt (zie figuur hieronder).

In de Oosterpolder verblijft sinds de winter van 2010/11 jaarlijks een Klapekster, dus al 6 jaar achtereen. Dit jaar zou het 7e achtereenvolgende jaar kunnen worden maar tot op heden (gisteren 6/10 en vandaag 7/10 vluchtig gekeken) is er nog geen ex. gearriveerd.
In dit gebied verloopt de aankomstdatum wat grilliger en is er wellicht niet ieder jaar heel goed opgelet door de waarnemers tp. De late uitschieter hier in 2012/13 (aankomst op 5 dec.) had waarschijnlijk te maken met verplaatsing van een ex. vanuit een gebied met overvloedige sneeuwval dat jaar.
Maar ook hier lijkt de aankomstdatum in het winterterritorium globaal te zijn vervroegd over dit betrekkelijk korte tijdsinterval.
Aankomst data Klapekster in winterterritoria Driemerenweg e.o. en ZLM-Oosterpolder.
Aankomst data Klapekster in winterterritoria Driemerenweg e.o. en ZLM-Oosterpolder.
Aankomstdata Klapekster klein.jpg (26.06 KiB) Viewed 26238 times
De vertrekdata zijn vrij stabiel over deze jaren. Deze vindt plaats zo rond half maart, maar kan uitschieters hebben naar half april (2012: Oosterpolder 17 April, jaar met zeer strenge nachtvorst en sneeuw begin maart).

Zou mooi zijn om na te gaan of wat we hier zien bij 2 territoria ook het landelijke beeld is. Zeker de aankomstdata van plaats trouwe (gekleurringde) exemplaren zijn interessant om jaarlijks te vergelijken.
Of heeft iemand hier al gegevens over?

Groet Jan Henk
User avatar
andresikkema
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 29
Joined: 08 Jan 2007, 00:00
Location: Groningen

Re: Groningse Klapeksters trouw aan winterterritorium

Post by andresikkema »

Vandaag is inderdaad vastgesteld dat het weer om een geringd exemplaar gaat en dus hoogstwaarschijnlijk dezelfde vogel als de afgelopen jaren.

Mvg,
Andre Sikkema
jhvenema
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 447
Joined: 09 May 2009, 22:42

Re: Groningse Klapeksters trouw aan winterterritorium

Post by jhvenema »

Aan de waarnemingen te zien zit de geringde Klapekster weer stevig in zijn winterterritorium aan de Driemerenweg e.o., ondanks grote aantasting van de habitat daar.
Vandaag ook in de ZLM-Oosterpolder weer een Klapekster. Daarmee lijkt ook dit winterterritorium weer bezet (even afwachten de komende dagen natuurlijk...).

Heb alvast wel de data even bijgewerkt. Wanneer ik die ene late aankomst eruit laat (5 December 2012 (open blauwe cirkel), beschouw ik als outlier), dan geldt voor beide Klapekster winterterritoria dat de bezetting significant is vervroegd met zo'n 5 dagen per jaar! Concreet houdt dit in dat de aankomst sinds 2008 is verschoven van grofweg half november naar de eerste decade van oktober.
Aankomst Klapeksters
Aankomst Klapeksters
komstdata Klapekster klein.jpg (26.43 KiB) Viewed 26132 times
Het vertrek van de Klapeksters is in beide territoria niet veranderd gedurende de laatste 8 winters. Deze ligt zo rond 22 maart, het begin van de lente.
Vertrek Klapeksters
Vertrek Klapeksters
vertrekdata Klapekster klein.jpg (19.31 KiB) Viewed 26132 times
Natuurlijk zijn deze aankomst- en vertrekdata in beide territoria niet systematisch onderzocht. Maar dit illustreert wel dat je met behulp van waarneem data op http://www.waarneming.nl heel aardig je eigen onderzoekjes kan doen en kan testen of veranderingen die jij meent waar te nemen in de natuur ondersteund worden door waarnemingen van anderen.
Ik heb bij Sovon even geïnformeerd of zij dergelijke Klapekster data hebben. Nog geen reactie helaas. Zodra ik die wel heb laat ik het wel even weten.
groet Jan Henk
Marco_Glastra
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 54
Joined: 09 Feb 2015, 19:52

Re: Groningse Klapeksters trouw aan winterterritorium

Post by Marco_Glastra »

Vanochtend hebben André Sikkema en ondergetekende overlegd met Bureau Meerstad over de klapekster. Aanleiding was het uitvoeren van grootschalige maai- en kapwerkzaamheden gedurende het vorige winterseizoen. Komende winter zullen er in het foerageergebied van de klapekster (brede strook aan de westzijde van de roeibaan) geen grootschalige werkzaamheden uitgevoerd worden. Omdat er op dit moment voor de klapekster maar weinig uitzichtpunten zijn om te jagen, hebben wij voorgesteld om verspreid in deze strook enkele palen te plaatsen. Bureau Meerstad vindt dat prima. Komend weekend hebben wij dus onze eigen natuurwerkdag :-) Voor de jaren erna ziet het er somber uit, want volgende winter gaat het grootste deel van het foerageergebied volledig op de schop. We hebben aangeboden om elk half jaar een soortgelijk overleg te voeren met als inzet om bij de geplande werkzaamheden zoveel mogelijk rekening te houden met de vogels. Dit in aanvulling op de adviezen van het ingehuurde adviesbureau.

Groet, Marco
Marco_Glastra
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 54
Joined: 09 Feb 2015, 19:52

Re: Groningse Klapeksters trouw aan winterterritorium

Post by Marco_Glastra »

Gisteren zeven uitzichtpunten geplaatst verspreid in winterterritorium van de klapekster in Meerstad, vanochtend bleken ze al in gebruik genomen. We zagen tijdens het werk volop muizenactiviteit in de ruigte, dus deze winter ziet het er goed uit. In een laag struikje ook nog een opgeprikte kikker gezien.
Groet, Marco
Attachments
klappie1.jpg
klappie1.jpg (974.13 KiB) Viewed 25895 times
jhvenema
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 447
Joined: 09 May 2009, 22:42

Re: Groningse Klapeksters trouw aan winterterritorium

Post by jhvenema »

Goed werk en mooi om te zien dat de uitzichtpunten gelijk in gebruik zijn genomen heren!

Ondertussen heb ik reactie gehad van Sovon. Zij hebben helaas geen aan- en vertrekdata van individuele (geringde) vogels in hun vaste winterterritorium.

Het is wel mogelijk om via Sovon een ervaren Klapekster ringer uit Drenthe te benaderen om de vogel te vangen en de ring af te lezen om zo te zien waar deze vogel vandaan komt/geringd is.
Ik ben hier wel enthousiast over.
De vraag is of iedereen dit is. Wanneer je bezwaar ziet dan graag hier even melden.
Anders kunnen we via Sovon binnenkort de procedure daarvoor starten (terreinvergunning van de grondeigenaar en een machtiging op de ringvergunning).
groet Jan Henk

ps. de vogel in de ZLM-Oosterpolder is waarschijnlijk een doortrekker geweest want sindsdien niet meer door mij of anderen waargenomen helaas...
User avatar
arenaria
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 1125
Joined: 10 May 2002, 23:00

Re: Groningse Klapeksters trouw aan winterterritorium

Post by arenaria »

Mijn voorstel is deze mooie vogel met rust te laten, niet te vangen en hem lekker zijn gang te laten gaan!

Groet,

Jan Allex
Marco_Glastra
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 54
Joined: 09 Feb 2015, 19:52

Re: Groningse Klapeksters trouw aan winterterritorium

Post by Marco_Glastra »

Als Sovon een gerichte onderzoeksvraag heeft en het vangen en aflezen van de ring past in een lopend onderzoek, kan ik me er iets bij voorstellen. Als het louter - welbegrepen - nieuwsgierigheid is, past wat mij betreft terughoudendheid.
De kans lijkt me trouwens vrij groot dat de klapekster tijdens de trek is gevangen en geringd en we na een vangactie nog niet weten waar het broedgebied ligt. Alleen in de Eemshaven zijn afgelopen 6 jaar al 19 klapeksters geringd!

Groet, Marco
User avatar
arenaria
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 1125
Joined: 10 May 2002, 23:00

Re: Groningse Klapeksters trouw aan winterterritorium

Post by arenaria »

In breder verband, over het ringen van vogels: het wordt de laatste jaren in rap tempo duidelijk dat ringen (eindeloos vangen en ringen) nog niet 1% van de informatie oplevert die één klein zendertje op één vogel(tje) oplevert.

Zie bv de recente bewijzen aangaande trekgedrag van Grauwe Kiekendieven en slaapgedrag van Gierzwaluwen.

We hoeven dus geen honderdduizenden vogels meer in de stress te jagen door ze in een net te laten hangen, in een zak te stoppen, in een eeltige mannenhand te laten seksen en meten en met een ring (of 8 ringen ...) om de poten weer te laten gaan, waarbij ze soms zo gedesoriënteerd zijn dat ze binnen een kwartier in de snavel of bek van een predator verdwijnen.


Jan Allex
jhvenema
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 447
Joined: 09 May 2009, 22:42

Re: Groningse Klapeksters trouw aan winterterritorium

Post by jhvenema »

Er is op dit moment geen lopend project bij Sovon naar Klapeksters en de interesse is inderdaad louter nieuwsgierigheid.

Eerdere resultaten van een 12 jarig intensief kleurring onderzoek aan Klapeksters zijn in 2015 gepubliceerd in Limosa: http://www.nou.nu/limosa/limosa_samenva ... hp?nr=5119.
Klapekesters werden in dit onderzoek niet in netten gevangen maar in vangkooien gelokt.

In dit artikel lees ik dat op basis van cijfers bij de Grauwe Klauwier de overlevingskans van juveniele Klapeksters geschat wordt op 25%, en 60% voor adulte vogels.
Van de 48 gekleurringde Klapeksters in dit onderzoek werden het winterseizoen daarop 16 (33%) teruggezien binnen 2.2 km van de ringlocatie. Slechts 1 Klapekster (2%) ging in een nieuwe habitat op 63 km afstand overwinteren, terwijl de overige 31 geringde vogels (65%) nooit meer werden waargenomen. Deze getallen ondersteunen de geschatte overlevingskansen en geven aan dat Klapeksters plaatstrouw aan hun winterterritorium zijn.

Dus dat de Driemerenweg Klapekster nu waarschijnlijk voor het 4e (of mogelijk 5e of zelfs 6e) achtereenvolgende jaar hetzelfde winterterritorium bezet, is gezien bovenstaande overlevingscijfers best bijzonder lijkt mij. Wanneer jullie je nieuwsgierigheid kunnen bedwingen om een idee te krijgen van de leeftijd en mogelijk de zomer/geboorte habitat van dit exemplar dan zal ik Sovon laten weten geen beroep te gaan doen op hun Drentse Klapekster ringspecialist.
Groet Jan Henk
Thijs Glastra
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 3
Joined: 29 Dec 2016, 19:40

Re: Groningse Klapeksters trouw aan winterterritorium

Post by Thijs Glastra »

Samen met mijn vader (Marco) op 5 nov 2016 7 uitzichtspunten geplaatst te Meerstad voor de Klapekster. Vervolgens werd hier op het forum het idee geopperd om de vogel te vangen om de ring af te kunnen lezen. Dat idee kreeg echter wat tegengeluid.
De laatste weken heb ik een fotoprojectje opgezet om toch meer van deze vogel te weten te komen. Vandaag voor het eerst wezen fotograferen en gelijk de Klapekster (die zich overigens helemaal niet stoorde aan het geklik) vast kunnen leggen.
De ring was daarbij soms goed in beeld waardoor ik de volgende informatie al heb weten vast te leggen. Het is een Nederlandse ring met volgens mij een letter + 6-cijferige code, waarvan ik de volgende reeks al heb vast kunnen stellen: Arnhem, Nederland, ..259383..
De gegevens zijn via Griel.nl doorgegeven, dus hopelijk volgt daar een reactie op. Maar mocht iemand op het forum meer weten dan houd ik mij aanbevolen.
Sinds 2003 zijn er 5 Klapeksters geringd in de Eemshaven en op Schiermonnikoog 1, mogelijk dus daar geringd, er van uit gaande dat de vogel in het voorjaar in noordelijke richting vliegt en in het najaar juist uit het noorden terugkomt. Ik ben benieuwd!
Attachments
Klapekster 5 2.jpg
Klapekster 5 2.jpg (206.86 KiB) Viewed 25425 times
Klapekster 7 2.jpg
Klapekster 7 2.jpg (237.51 KiB) Viewed 25425 times
Klapekster 6 2.jpg
Klapekster 6 2.jpg (291.05 KiB) Viewed 25425 times
randomeda
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 99
Joined: 20 Apr 2011, 22:38

Re: Groningse Klapeksters trouw aan winterterritorium

Post by randomeda »

Succes met het aflezen! Het lijkt me dat dit wel toto een identificatie al leiden, maar mocht dat niet het geval zijn, dan kunnen we altijd nog zeggen: gelukkig hebben we de foto's nog...
Mooie plaatjes!

groet

Michel
Thijs Glastra
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 3
Joined: 29 Dec 2016, 19:40

Re: Groningse Klapeksters trouw aan winterterritorium

Post by Thijs Glastra »

Bij deze het antwoord op de vraag: Waar en wanneer is de klapekster bij Meerstad geringd:
Ik kreeg via Facebook een bericht van Peter Das dat hij de vogel mogelijk geringd had, maar dat hij het niet zeker wist omdat de letter voor de cijferreeks onbekend was. Toen hij echter hoorde dat de vogel bij Meerstad zit viel het kwartje. Peter heeft de vogel namelijk op 27 dec 2012 aan de Driemerenweg gevangen met een bal-chatrivangst. De doelsoort was destijds de Ruigpootbuizerd, maar de Klapekster kwam ook in de val terecht.
De vogel was toen een 1e kj vogel. Dit is de 5e winter dat deze vogel nu aanwezig is en is nu dus 4,5 jaar oud. De oudste Klapekster in NL volgens het ringstation is zover ik weet 6,5 jaar.
Deze terugmelding is voor onderzoek naar overleving en plaatstrouwheid erg waardevol. Bijgevoegd foto's van de ringvangst (©Peter Das) + info over vangst en terugmelding. Leuk dat we nu dus weten hoe het zit.
Attachments
Klapekster Peter 4.jpg
Klapekster Peter 4.jpg (489.72 KiB) Viewed 25336 times
Klapekster Peter 3.jpg
Klapekster Peter 3.jpg (491.35 KiB) Viewed 25337 times
Klapekster Peter 2.jpg
Klapekster Peter 2.jpg (562.33 KiB) Viewed 25337 times
jhvenema
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 447
Joined: 09 May 2009, 22:42

Re: Groningse Klapeksters trouw aan winterterritorium

Post by jhvenema »

Hallo Thijs CS.,
Mooi werk! Mijn complimenten. Heb het grafiekje gelijk maar even aangepast. Ik voorspel dat deze Klapekster in 2017 (mocht deze weer een jaar overleven) op 2 oktober arriveert!
aankomstdata geringde Klapekster Driemerenweg klein.jpg
aankomstdata geringde Klapekster Driemerenweg klein.jpg (21.57 KiB) Viewed 25312 times
Nog wel benieuwd of het steeds vroeger arriveren van dit ex. in zijn winterterritorium een algemeen beeld is voor honkvaste Klapeksters.
Heb destijds contact gehad met Symen Deuzeman van Sovon maar hij zei mij dat zij in hun 12 jarig onderzoeksproject naar de Klapekster geen gegevens hadden over aankomstdata van individuele vogels in hun vaste winterterritoria. Vraag me af of er in België of elders in Europa deze data mogelijk wel voorhanden zijn....
Groet Jan Henk
dboer
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 3
Joined: 11 Jun 2016, 18:51

Re: Groningse Klapeksters trouw aan winterterritorium

Post by dboer »

Thijs Glastra wrote:
De laatste weken heb ik een fotoprojectje opgezet om toch meer van deze vogel te weten te komen. Vandaag voor het eerst wezen fotograferen en gelijk de Klapekster (die zich overigens helemaal niet stoorde aan het geklik) vast kunnen leggen.
Niet on-topic, maar gewoon een compliment aan Thijs: wat een absoluut mooie, gedetailleerde foto's!
Je kunt zelfs het schubpatroon op de borst zien zitten, waarvan ik niet wist dat een volwassen klapekster ze ook nog had.

En allemaal erg leuk om te weten deze informatie over klapeksters. Bedankt voor het delen!

Met vriendelijke groet,

Daniël Boer
Locked

Who is online

Users browsing this forum: Ahrefs [Bot] and 54 guests