Waterberging: wat zijn de gevolgen?

Hier kun je opmerkingen en/of vragen kwijt m.b.t. natuurbebeer en natuur in het algemeen

Moderator: hdelange

User avatar
wimvanboekel
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 122
Joined: 23 Nov 2002, 00:00
Location: Peize
Contact:

Re: Waterberging: wat zijn de gevolgen?

Post by wimvanboekel »

Jan Henk,

voordat je commentaar gaat leveren op gebiedsinrichting en effecten daarvan is het goed dat je je eerst van voldoende (en goede) informatie voorziet.
De inrichting van de waterbergingsgebieden wbmp en kwbp enerszijds en De Onlanden anderzijds is totaal verschillend. Bij de eerste twee gaat het inderdaad om bakken die vol water kunnen komen te staan. Bij de tweede om een permanent nat tot zeer nat, min of meer natuurlijk systeem met constante doorstroming van Drents beekwater. De Onlanden waren natuurgebied en zijn dat nog steeds. De beheerders van het gebied (SBB en NM) hebben indertijd gekozen voor meewerken aan de inrichting als waterberging omdat ze dat zagen als kans voor een aanzienlijke facelift van het gebied. Juist om van de grote oppervlakken Pitrus af te komen.
Dat er in de wbmp en kwbp grote gevolgen zijn voor de natuur op het moment dat de gebieden onder water komen te staan, is overduidelijk. Ook dit is een bewuste keus geweest, gebaseerd op belangenafwegingen. Als je de situatie hier wilt veranderen, zul je een stevige lobby op poten moeten zetten bij waterschap Hunze en Aa's en misschien ook wel bij HGL.

Wim
WetlandWacht Leekstermeergebied (http://www.natuurindeonlanden.nl)
bestuurslid waterschap Noorderzijlvest
secr. St. Natuurbelang De Onlanden
jhvenema
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 447
Joined: 09 May 2009, 22:42

Re: Waterberging: wat zijn de gevolgen?

Post by jhvenema »

Ha Wim,

Ik dacht niet dat ik in mijn bijdrage commentaar heb geleverd op de inrichting van de Onlanden. En dat was ik ook niet van plan. Als ik dat zo lees is dit gebied op verantwoorde wijze ingericht op natuurlijke waterdynamiek en met de getrapte waterberging worden al te abrupte verstoringen in toekomstige bergingen voorkomen. Het is wel zo dat de Eelder- en Peizermaden tot enige tijd geleden in gebruik waren voor de veeteelt. Het gebied heeft dus in het verleden een agrarische functie gehad en daarmee mogelijk het door mij geschetste fosfaatprobleem (alhoewel ik me realiseer dat dit gebied op een zandrug ligt).
De enige bedoeling die ik had om een discussie te ontlokken in hoeverre abrupte verstoringen door waterberging, op de manier zoals uitgevoerd vorige week, eigenlijk wel past binnen natuurbeheer.

Inmiddels is het niveau in de Zuidlaardermeerpolders alweer sterk gezakt. Op dit filmpje van vandaag is dat mooi te zien: http://www.youtube.com/watch?v=fg-RzEEG ... 9JUZwvmfnx
Terwijl ik dit schrijf zit ik op TV te kijken naar Nederland van boven met thema water. Ik zie dat er steeds meer nieuwe woonwijken in de nabijheid van water gebouwd zijn (ook in Groningen: Reitdiep en Blauwe Stad) of op dit moment worden (zie foto Meerstad in Groninger Gezinsbode vandaag). De kans lijkt me groot dat waterschappen steeds sneller en dus vaker tot noodberging zullen overgaan. Op dit moment is het interessant om de ontwikkelingen in de onderwater gezette polders op de voet te volgen komende tijd. Veel plezier daarbij!

Groet, Jan Henk.
Michel Krol
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 31
Joined: 29 Dec 2008, 15:07

Re: Waterberging: wat zijn de gevolgen?

Post by Michel Krol »

Over de gevolgen van de inzet van natuurgebied als noodbergingsgebied is te veel te zeggen om op elk detail een reactie te geven, maar hieronder even 'kort door de bocht' een reactie van Het Groninger Landschap:

Voor de KWBP en WBMP geldt dat de functie als noodbergingsgebied heeft gezorgd voor een versnelde aankoop en inrichting. Daarvan plukken we al een aantal jaren de vruchten in de vorm van toch spectaculaire aantallen broedvogels en zo nu en dan een bijzondere niet-broedvogel als zeearend, kraanvogels etc.

En zoals het in alle natuur geldt: wat goed is voor de ene soort is minder gunstig voor de andere. Het is maar net of je de inzet vanuit systeemecologie benaderd of vanuit de individuele soorten. (Zelfde discussie als uitzakkende waterpeilen in een extreem droog voorjaar gedurende de broedtijd waardoor de kokmeeuwenkolonie en geoorde futen gepredeerd worden) Zodoende heeft het ook niet zoveel zin om de aandacht te vestigen op 1 soort als de aanwezige waterspitsmuis en/of heikikker. Ik denk dat er zo langzamerhand voldoende omliggende populaties aanwezig zijn om het verlies in deze polders op te vangen en op termijn ook weer herkolonisatie mogelijk te maken, als er überhaupt al soorten door verdwenen zijn. In het totale aanbod van beschikbare oppervlakte voor natuur in Nederland vormt de 500 hectare in de WBMP/KWBP een dynamische uitzondering op de overigens starre en stabiele omstandigheden elders. En een ecologische ramp met een frequentie van eens per 15 jaar was in een van oorsprong deltagebied als Nederland tot 200 jaar zeer gebruikelijk. (Overigens was de berekening dat de polders 1 x / 30 jaar ingezet zouden worden, dus statistisch gezien zouden we dit fenomeen de komende 45 jaar weer moeten missen).

De snelheid van het vollopen van de bieden viel mij zelf erg tegen. Zaterdag liep er nog steeds water de KWBP in. Het grote voordeel van de KWBP en de WBMP ten opzichte van de Peizermaden is dat er geen uitzonderlijke botanische waarden in voorkomen en je zodoende wat meer 'de handen vrij hebt'. Verder begint het broedseizoen min of meer tegelijkertijd met het groeiseizoen en dan is de kans op grootschalige wateroverlast niet zo groot.
Mobilisatie van fosfaat onder invloed van inundatie is temperatuurgevoelig en de 'fosfaatbom' komt ook niet in 1 dag of 1 week vrij, maar juist onder langdurige inundatieomstandigheden, waarbij het vrijkomen een lineair verloop heeft in de tijd. Een dynamisch waterpeil met zomerdroogte voorkomt grootschalige eutrofiëring van moerassen.

Qua vegetatie hoef je niet al te veel veranderingen te verwachten. Daarvoor is de inundatieduur te kort. Zodoende zal het wortelmilieu van de vegetatie niet volledig zuurstofloos worden. Bovengrondse delen van gras sterven af, maar lopen in het voorjaar gewoon vanuit ondergrondse delen weer uit. Persoonlijk had ik polders dus ook wel een aantal maanden onder water willen hebben, want dan bereik je wel een grote verandering richting moerasvegetatie. Vanuit de andere belangen die er in het gebied liggen (bereikbaarheid watertransportleiding dwars door de WBMP, bereikbaarheid hoogspanningsmasten TenneT en beschikbare noodbergingscapaciteit Hunze en Aa's voor een volgend hoogwater) zoeken we momenteel met alle betrokkenen naar een optimaal compromis. Het blijft wel Nederland natuurlijk met 16 miljoen mensen op een kluitje. Het zal er in de praktijk waarschijnlijk op neerkomen dat het peil deze winter iets hoger blijft dan normaal het geval is. Ik ben benieuwd wat dat met broedvogelpopulatie doet dit jaar.

In tegenstelling tot de terechte zorgen die mijn collega's van NM hebben over de inzet van hun gebieden, ben ik al met al hartstikke enthousiast over de inzet van de WBMP en de KWBP voor de waterberging. Ik zou het niet erg vinden als we niet weer 13 jaar moeten wachten voor het volgend hoogwater.

Succes verder met de discussie en vooral: met het bekijken van de gevolgen. Ik vind het hartstikke mooi dat onze gebieden zoveel aandacht mogen ontvangen van de grote groep enthousiaste vogelaars van Avifauna Groningen.

Met vriendelijke groet en misschien tot ziens in het veld,

Michel Krol
Beheerder Rayon Zuid
Het Groninger Landschap

050-3135901
jhvenema
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 447
Joined: 09 May 2009, 22:42

Re: Waterberging: wat zijn de gevolgen?

Post by jhvenema »

Beste Michel,

Bedankt voor je uitvoerige reactie namens het GLS. Prima!

Dit gelezen hebbende was ik enigszins teleurgesteld over het persbericht dat jullie woensdag hebben doen uitgaan aangaande dit onderwerp: http://www.groningerlandschap.nl/actuee ... ppelijknut.
Dat het voor de meeste mensen/donateurs fijn is om te horen dat de Konikpaarden/Hooglanders het goed maken is leuk maar deze dieren lijken me nou niet de belangrijkste natuurwaarde van deze polders. Bovendien betwijfel ik dat het aantal watervogels is toegenomen: ik denk dat ze nu beter zichtbaar zijn. Voor de berging zaten deze polders ook al vol, een verdienste van de zachte winter. Dat had die jonge Zeearend ook al goed gezien want die zit er ook al sinds half december.
Voor de meer doorgewinterde natuurliefhebber/donateurs zou het mooi geweest zijn wanneer het volgende zinnetje aan het bericht was toegevoegd: Het GLS zal de komende maanden en jaren nauwegezet monitoren wat de mogelijke negatieve gevolgen zijn geweest op vegetatieontwikkeling, insectenwereld en kleine zoogdieren.

Oké, bovenstaande opmerking had je wellicht verwacht....

Nu we jou toch "aan de lijn" hebben, even iets anders. Veel mensen vragen zich af wat jullie beleid is ten aanzien van het dit jaar omdijkte gebied grenzend aan het Drentsche Diep in de Onnerpolder. Gaat dit gebied 's winters actief onder water gezet worden? Hoe voorkomen jullie hier de vorming van een Pitrusvegetatie en daarmee het onaantrekkelijk maken van deze percelen voor Grutto en mogelijke (i.v.m. unieke kwelwater kwaliteiten) vestiging van zeldzame plantensoorten?

We zien je reactie weer met belangstelling tegemoet!

Met vriendelijke groet,
Jan Henk.
Last edited by jhvenema on 13 Jan 2012, 22:55, edited 1 time in total.
Michel Krol
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 31
Joined: 29 Dec 2008, 15:07

Re: Waterberging: wat zijn de gevolgen?

Post by Michel Krol »

Hoi Jan Henk,

Over die persberichten kan ik kort zijn: die zijn in het algemeen gericht op de 'normale' Groninger met weinig tot geen inhoudelijke kennis omtrent natuur. Omdat kranten graag knippen in persberichten gaat de nuance meestal snel verloren, dus houden we het graag simpel. Je moet het meer zien in het licht van dat deze gebeurtenis weer even een gelegenheid was om de aandacht op onze gebieden te vestigen. Toch denk ik wel dat er iets meer vogels te zien zijn dan voor de inundatie, en er zijn mogelijk ook (positieve) effecten voor het broedseizoen dit jaar. Maar goed, we zullen het zien. We volgen de ontwikkelingen met belangstelling. Tot dusver heb ik nog geen dode dieren gevonden, maar misschien komt dat nog. (Of de buizerds hebben alles al meegenomen...) Wel veel spinnen en andere insecten op de gedeeltes die boven water zijn gebleven.

De nieuwe 'zomerpolder' die dit jaar is ingericht langs het Drents Diep kan pas in werking treden als we aaneengesloten eigenaar zijn. Dat zijn we niet eerder dan 1 januari 2013. Het zal erg lastig worden om pitrusontwikkeling geheel te voorkomen. Er zijn 2 zaken die in ons voordeel zijn: een groot deel van deze gronden is rijk aan klei als gevolg van de voormalige overstromingen vanuit de rivier de Hunze. Op kleihoudende grond heeft pitrus het altijd lastiger dan op veen. Verder zullen de percelen kort de winter in gaan. Als er vervolgens water met voldoende diepte over een langere periode op komt te staan, zal pitrus zich niet vestigen, of zelf verzuipen. Zodra pitrusstengels boven water komen (zoals nu in de WBMP) handhaaft hij zich. Maar er blijft natuurlijk altijd een bepaalde mate van onzekerheid in dit soort aannames.
Ik weet niet wat je precies bedoelt met aanwezige kwelwater kwaliteiten, want in de hele Onner- en Oostpolder meten wij uitsluitend wegzijging. Aanwezigheid van 'kwelsoorten' als grote boterbloem en noordse zegge etc worden tot op heden altijd verklaard uit 'relicten uit het verleden'. Diverse hydrologische studies de afgelopen 25 jaar wijzen dit uit en dit beeld komt ook overeen met wat we in de praktijk zien. Maar als jij mij op andere gedachten kunt brengen, graag! Ik houd wel van wat opborrelend grondwater... Dan hebben we behalve veel vogels straks ook nog (veel meer) leuke grondwatergebonden plantjes! :wink:

Overigens lijkt het grootste probleem van de grutto in de Onner- en Oostpolder te liggen in de reproductie. Met name de hoogopgaande begroeiing, de aanwezigheid van overhoekjes, campinggebied Meerwyck, het industrieterrein Westerbroek en het struweelrijke en bosrijke hoger gelegen gebied op de Hondrug zorgen voor een behoorlijke predatiedruk. Als we de traditionele weidevogels een kans willen geven, moet er rigoureus openheid geschapen worden in het gebied. Ik vraag me af of dat een realistisch scenario is. Gelukkig hebben we in het Reitdiepgebied meer mogelijkheden op landschapsschaal om de weidevogels alle ruimte te geven. In het ZLM-gebied is het alle zeilen bijzetten om te houden wat er is. Maar je moet ook realistisch blijven. Op sommige ontwikkelingen heb je gewoon geen invloed.
jhvenema
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 447
Joined: 09 May 2009, 22:42

Re: Waterberging: wat zijn de gevolgen?

Post by jhvenema »

Hoi Michel,

Jij reageert snel zeg! Leuk dat er zo direct contact mogelijk is met de mensen die aan de knoppen draaien bij het GLS, al dan niet op verzoek van het waterschap....

Om je vraag even te beantwoorden: Ik had beter kunnen zeggen kwelwater potentie. Staat me bij dat ik daar iets over had gelezen in jullie lijfblad Golden Raand ooit. Gelukkig vond ik hierover ook info van de Provincie Groningen op het net, voor geïnteresseerden:
http://www.provinciegroningen.nl/filead ... _Haren.pdf

Ik lees hierin dat rond het Zuidlaardermeer als gevolg van het hoge boezempeil in een smalle zone
sprake is van lokale kwel (‘dijkskwel’). Deze lokale kwelsystemen zijn het sterkst ontwikkeld in de grote dekzandruggen in de
benedenloop. Maar ik lees nu inderdaad ook dat: in Haren en bij Onnen wordt, sedert de jaren veertig, grondwater gewonnen ten behoeve van de
drinkwatervoorziening. Deze grondwaterwinning heeft grote invloed op de kwelstromen. Plaatselijk zijn kwelgebieden omgeslagen tot inzijgingsgebieden.

Ook door de stroming van grondwater van Hondsrug naar Hunzedal treedt in het Hunzedal op grote schaal kwel op, waarbij het kwelwater gevarieerd van samenstelling is. Naast grondwater dat vanaf de flanken van de Hondsrug relatief kort onderweg is geweest, en daardoor weinig verrijkt is met mineralen, treedt grondwater uit dat vanuit de hogere delen van Hondsrug lange tijd onderweg is geweest en sterk is verrijkt met calcium en bicarbonaat. Tussen deze uitersten is een gradiënt in de grondwaterkwaliteit aanwezig. Deze variatie in grondwatertypen biedt mogelijkheden voor de ontwikkeling van soortenrijke vegetaties.

Jammer dat hier in de Onnerpolder kennelijk toch niet van geprofiteerd kan worden door de grondwaterwinning.
Maar ja, nu praten we over hydrologie en vegetatieontwikkeling terwijl deze site eigenlijk gericht is op vogeltjes....
User avatar
wimvanboekel
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 122
Joined: 23 Nov 2002, 00:00
Location: Peize
Contact:

Re: Waterberging: wat zijn de gevolgen?

Post by wimvanboekel »

Hallo mensen,

misschien wel leuk om, nu we een maand verder zijn, een update te geven van de situatie in de Peizermaden na het vol en weer leeglopen ervan. Door de sneeuw kan redelijk geïnventariseerd worden welke dieren zich nu in het gebied bevinden. Vooral de sporen in de sloten lenen zich hier goed voor. Ik heb vooral gespeurd in de Peizerweering, het noordelijkste (en natste) deel van de Peizermaden.
Het valt op dat hier eigenlijk bijna alles al weer aanwezig is, ook in de delen van het gebied die het verst van de dijken en wegen verwijderd zijn. Overal zijn sporen te vinden van Ree, Haas, Vos, kleine Marters (Wezel/Hermelijn) en (spits)muizen. Alleen van Mol heb ik (nog) geen levenstekens gevonden.
Vooral de muizensporen zijn natuurlijk interessant. De dichtheid van de sporen is in de Peizerweering op dit moment niet veel anders dan in een vergelijkbaar gebied als de Matslootpolder dat niet onder water heeft gestaan. Dit suggereert dat de sterfte onder muizen door de plotselinge vloed (waarbij toch echt alles van weg tot dijk onder water stond) en de daarop volgende koudeperiode mee valt.
Ik ben benieuwd of de dichtheid van muizengangen, die straks zichtbaar worden als de sneeuw weg is, ook vergelijkbaar zal zijn tussen beide gebieden in De Onlanden.
En ik ben benieuwd hoe het in de kwbp en wbmp gesteld is met de kleine zoogdieren. Iemand die dat daar in de gaten houdt?

Groeten,

Wim
WetlandWacht Leekstermeergebied (http://www.natuurindeonlanden.nl)
bestuurslid waterschap Noorderzijlvest
secr. St. Natuurbelang De Onlanden
Michel Krol
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 31
Joined: 29 Dec 2008, 15:07

Re: Waterberging: wat zijn de gevolgen?

Post by Michel Krol »

Hoi allemaal,

Ik heb er niet heel goed zicht op. Ik zie ook loopsporen van verschillende dieren (marters, vossen, hazen, reeen, etc) in de sneeuw, maar ik kan niet goed inschatten of de dichtheid aan sporen anders is dan in een 'normale' winter met sneeuw. Wel typisch vond ik de vondst van de nieuwe vossenbouw in de spoorbaan, ter vervanging van de ondergelopen bouw in de WBMP. Ik zag de vos ook vrolijk door het gebied heen sjouwen. De natuur lijkt zich snel te herstellen van het schokeffect, maar definitieve uitslag hierover laat op zich wachten, of komt misschien ook wel nooit. De ruigpootbuizerd zit er nog wel steeds en de juveniele zeearend spookt ook nog wat rond in het gebied. Met name dat laatste vind ik toch erg opvallend gelet op de zware ijsgang overal. Ik ben benieuwd wat het komende broedseizoen brengt. Het Waterschap is, op ons verzoek, in de KWBP gestopt met pompen en in de WBMP zakt het gelukkig niet zo hard. Mooie hoge waterstanden dus aan het begin van het broedseizoen. :D

Groeten,

Michel Krol
Het Groninger Landschap
RLindeboom
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 28
Joined: 19 Mar 2009, 22:37

Re: Waterberging: wat zijn de gevolgen?

Post by RLindeboom »

Beste Michel

Door de nog altijd hoge waterstand in de WBMP en KWBP is er een waar paradijs voor allerlei watervogels ontstaan. Het wemelt er van de slobeenden, krakeenden, smienten, pijlstaarten (nog steeds), grauwe ganzen etc. Ook allerlei steltlopers zullen profiteren van het zeer geleidelijk droogvallen. Om de er tegenover gelegen Onnerpolder interessanter te maken voor weidevogels en zo de (aanzienlijk) onderuit gezakte weidevogelstand ter plaatse langzaam te herstellen stel ik voor om een aantal plasdraspercelen aan te leggen en d.m.v. een pomp op zonne-energie of windmolen in het voorjaar en zomer nat te houden. Dit in combinatie met extensieve begrazing zal de rust- en foerageermogelijkheden voor (jonge) weidevogels aanzienlijk vergroten.

Mvg
Rob Lindeboom
Michel Krol
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 31
Joined: 29 Dec 2008, 15:07

Re: Waterberging: wat zijn de gevolgen?

Post by Michel Krol »

Hoi Rob,

Je wordt op je wenken bediend. Samen met de agrarische natuurvereniging Stad & Ommeland hebben we de afgelopen 2 jaar gewerkt aan het verbeteren van het mozaïekbeheer in het gehele gebied tussen de Dr. Ebelsweg en het Zuidlaardermeer, inclusief de 'echte' landbouwpercelen. De focus ligt met name op de Onnerpolder, vanwege zijn slechte ontsluiting en de relatieve openheid. Als ik mij niet vergis wordt in dit plan ook voorzien in plas-drassituaties in het landbouwgebied! Ik ben heel benieuwd of dat iets gaat opleveren. Overigens is de afgelopen 3 jaar de weidevogelstand relatief stabiel, na een enorme afname in de jaren daar voorafgaand. Vorig jaar was helemaal niet slecht, over het gehele gebied bekeken. Ik ben benieuwd wat dit jaar gaat opleveren.

Groeten, Michel.
Locked

Who is online

Users browsing this forum: Ahrefs [Bot] and 46 guests