Maken Eksters speel- of fopnesten?

Hier kunt u met uw onbekende foto's terecht en komen vragen te staan met betrekking tot onbekende en of moeilijk te determineren vogels!

Moderator: hdelange

Locked
User avatar
Aart
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 537
Joined: 08 Jan 2003, 00:00
Location: Groningen

Maken Eksters speel- of fopnesten?

Post by Aart »

In de discussie over de vogel van het jaar, zei ik dat Eksters fopnesten maken. Martijn beweert in diezelfde discussie ten stelligste dat ze dat niet doen. Naspeuringen via internet leveren een aantal bewijzen voor mijn bewering, maar overtuigend is het niet.
Wat denken jullie, maken Eksters fop- of speelnesten of is dit een fabeltje?

Graag jullie mening.

Aart
User avatar
Wilster
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 192
Joined: 03 May 2003, 23:00
Contact:

Re: Maken Eksters speel- of fopnesten?

Post by Wilster »

Hallo Aart,

Vanuit mijn vorige woning had ik goed uitzicht op een groenstrook waar ik vele jaren heb kunnen genieten van broedende eksters. Ze maken wel degelijk af en toe "nepnesten" (niet elk jaar). Deze zijn echter niet volwaardige nesten, maar vaak een aanzet er toe. Van Nes (De eieren en nesten van onze vogels, 1958) gebruikt hiervoor inderdaad de term speelnesten. Als zo'n nest wordt gemaakt is het vaak geen lang leven beschoren: de takjes worden geplunderd en gebruikt voor het eigenlijke nest. Ik heb slechts 1x gezien dat zo'n speelnest werd gebruikt door een stel zwarte kraaien.
Uiteindelijk gebruiken eksters jarenlang hetzelfde nest. 1 eksterpaar had jarenlang een nest pal tegenover het raam van mijn woonkamer. En elk jaar was er het ritueel dat zwarte kraaien het nest probeerden te kraken. De eksters wonnen uiteindelijk altijd.
Het maken van speelnesten heb ik ook elders hier in de wijk bij eksters wel gezien.

Arjo
User avatar
bakker
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 193
Joined: 15 Mar 2005, 00:00

Re: Maken Eksters speel- of fopnesten?

Post by bakker »

Hallo,

Eksters zijn net als de meeste kraaiachtigen zeer trouw aan hun territorium. Binnen dat territorium kun je meerdere nesten vinden. Oude en nieuwe nesten. Het verschilt per paar of er elk jaar een totaal nieuw nest wordt gebouwd of dat het (nieuwe) boven op het oude nest wordt gebouwd. Als er een nieuw nest wordt gebouwd dan gebruiken ze vaak weer de takken van het voorgaande nest, want goeie takken zijn kostbaar. Wat dan overblijft is de kleikom, die weer vaak gebruikt worden door bijv. ransuil of torenvalk. Eksters zijn critisch wat betreft de nestplek. Ze kunnen het hele geraamte al klaar hebben om het vervolgens weer helemaal af te breken en in een boom er naast weer op te bouwen. Over het bouwen van een volledig klaar nest doen ze toch zeker een maand. Het is een mooi stevig bouwwerk, en als je het goed bekijkt lijkt over elk geplaatst takje goed nagedacht te zijn. Met de ervaringen die ik in de loop der jaren met de soort heb opgedaan, ben ik nog nooit speelnesten tegen gekomen. Ook in Zuid-Frankrijk (La Crau) waar ik toch al gauw zo'n 40 nesten heb bekeken i.v.m Kuifkoekoek dit nog niet waargenomen.

Groet Martijn Bakker
User avatar
Wilster
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 192
Joined: 03 May 2003, 23:00
Contact:

Re: Maken Eksters speel- of fopnesten?

Post by Wilster »

Hallo Martijn,

Je verhaal is niet zoveel anders als dat van mij. Het is echter maar net wat je een speelnest noemt. Wat ik weet is dat ze soms beginnen met een nest en dat soms meerdere keren om uiteindelijk toch gebruik te maken van het (restant van) het nest van het voorgaande jaar. Die niet gebruikte nesten beschouw ik dan als speelnesten. Echter zoals ik al aangaf heeft zo'n speelnest meestal geen lang leven. Hergebruik van materialen is bij vogels erg populair.

Groet,
Arjo
User avatar
meeuwiss
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 553
Joined: 30 Apr 2002, 23:00

Re: Maken Eksters speel- of fopnesten?

Post by meeuwiss »

Hallo,
Zelf zou ik de term speel- of fopnesten van eksters niet gauw gebruiken. Eksters maken inderdaad primaire en secundaire nesten. Wat de adaptieve waarde is van het bouwen van een primair nest om vervolgens te gaan broeden in een secundair nest is nog niet aangetoond, voor zover ik weet.
Zoals Arjo ook al beschreef zijn eksters in de nestbouwperiode vaak in conflikt met andere kraaiachtigen, met name de Zwarte kraai als de grootste concurrent.
Territoriale Zwarte kraaien zullen nestelende eksters proberen te verdrijven uit hun territorium. Er is gevonden dat eksterparen de neiging hebben te gaan broeden dicht in de buurt van menselijke bewoning waar Zwarte kraaien minder graag komen. Dit om te voorkomen dat hun nest met eieren wordt gepredeerd door de Zwarte kraai of na het leegroven wordt overgenomen. Een aanpassing tegen het leegroven door kraaiachtigen is de overkapping, nesten zonder dak hebben geen of gering broedsucces.
Ik weet niet of een eksterpaar het zich kan veroorloven in de drukke broedtijd met veel agressie van andere kraaiachtigen en soortgenoten, om te "spelen".
De natuur zit altijd veel complexer in elkaar als je denkt. In tegenstelling tot kauwen, met een jarenlange paarband, scheiden eksters wat makkelijker. Je ziet dus niet elk jaar hetzelfde paar. Onervaren, jonge paren beginnen vaak aan een nest, wat vervolgens mislukt. Verder kan je de vraag stellen of een eksterpaar doorgaat met bouwen aan een primair nest als ze geregeld worden gehinderd door een territoriale Zwarte kraai. Bouwen kost veel energie en het moet wel wat opleveren. Je kan je voorstellen dat ze dan op een geschikte plaats opnieuw beginnen en het materiaal van het eerste nest hergebruiken.
Veel informatie over de Sociale organisatie bij de ekster is ook te vinden in het proefschirft hierover van G.Baeyens uit 1980.
Guido Meeuwissen
User avatar
bakker
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 193
Joined: 15 Mar 2005, 00:00

Re: Maken Eksters speel- of fopnesten?

Post by bakker »

Hallo allen,

Misschien moeten we de definitie van de woorden dan toch eens onder de loep nemen. De definitie van het woord "fopnest" is volgens mij een nest dat in de buurt van het eigenlijke nest wordt gebouwd en die dan predatoren op een verkeerd spoor moeten brengen. Dit is bij eksters niet het geval. De definitie van het woord "speelnest" is een slordig niet afgemaakt nest in de buurt van het eigenlijke nest. Aangezien eksters deze bouwsels ook weer afbreken voor de bouw voor het eigenlijke nest, vind ik dit woord bij ekster ook niet passen. Bij merels die bijv. onder een fietsenhok broeden zie je vaak in elke hoek wat nestmateriaal liggen en het eigenlijke nest zit dan ergens in het midden. Dit noem ik speelnesten.(Ook al waren deze pogingen voor de merel misschien bloedserieus) Ik stel voor dat we het woord speelnest bij eksters veranderen in twijfelnest.

Groet Martijn
User avatar
Aart
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 537
Joined: 08 Jan 2003, 00:00
Location: Groningen

Re: Maken Eksters speel- of fopnesten?

Post by Aart »

Whats in a name. In ieder geval is me het een en ander duidelijker geworden. Het betekent wel dat ik, zoals zo vaak, weer wat beter moet kijken. Bij ons in de buurt zijn altijd een paar Eksternesten. Ik ging er van uit dat daar uiteindelijk maar één van bewoond was. Misschien zitten er toch meerdere paren.

A.
Locked

Who is online

Users browsing this forum: No registered users and 36 guests