Verslag van de Autoloze Big Day 3 mei 2025
door de deelnemende teams
Van de redactie:
Aan de Autoloze Big Day op zaterdag 3 mei 2025 namen 4 teams deel. Dat is op zich al prijzenswaardig, maar elk van de teams leverde ook nog eens een verslag in van hun belevenissen en waarnemingen gedurende de Big Day.
Op deze pagina zijn alle vier de verslagen gebundeld; elk verslag heeft een eigen 'kopje' gekregen:
* Team A: Gert en Alco van Klinken
* Team B: Eva, Geke en Maricée
* Team C: Hans Beek en Kees Kugel
* Team D: Tom Offringa en Maarten Ijsma
Team A: Gert en Alco van Klinken
#Soorten: 120
De Voorbereiding
'Plan uw reis tijdig in de app' is het advies voor treinreizigers. Dat deden we dus braaf voor de Big Day 2025: maanden van tevoren werd in de reisplanningen aangegeven dat de treinen in Oost Groningen gewoon reden op 3 mei. Dus een hotelkamer geboekt in het Boschhuis, Ter Apel. Totdat eind april op de lokale radio werd gemeld dat er op 3 mei geen treinen rijden vanwege werkzaamheden. De Big Day is zelfs in de voorbereiding dynamisch: dit werd een dag met lange fietsafstanden. Als voorgerechtje zagen we op 2 mei een vrouwtje roodpootvalk in Ter Borg.
3 mei chronologisch
02u00: de huilende bruid
De bastonen van een trouwfestijn elders in het hotel zwegen om ongeveer 2 uur. Het vermoedelijke bruidspaar bezette de kamer naast ons. Luid geween van de vermoedelijke bruid werd afgewisseld door bromgeluid van de vermoedelijke bruisgom.
03u00: de Start
De stemmen in de kamer naast ons zwegen, ook buiten was het stil. Om half 4 stapten we op de fiets en hoorden verspreid twee bosuilen roepen. Met een heldere sterrenlucht boven ons, kille mistbanken aan de grond. Een rustige nacht zonder kwartel of andere uilen.
Het ochtendconcert werd verrijkt door 3 nachtegalen en een koerende zomertortel bij de vloeivelden. Ook waren en meerdere wielwalen en ijsvogels actief. Maar fluiters hadden een slechte winter in Afrika: die vonden we niet.
7u30 uur Ruiten Aa-dal
Onze fietstocht noordwaarts leidde langs een huis met ringmussen en een ander team Big -Dayers bij het rietfilter Laude! Zij volgden andere spelregels (gemotoriseerd en binnen Westerwolde); de roodpootvalk toonde zich niet bij Ter Borg.
10u30: Veenkoloniën
Vanaf half elf begon de lange mars door de Veenkoloniën. 10 Kraanvogels cirkelend hoog boven Alteveer, gaven ons moed. Pekela gaf ons de Turkse tortel, het onoverzichtelijke Veendam de scholekster.
13u30: Zuidlaardermeer
De teller ging harder lopen bij het Zuidlaardermeer: daar vloog veel wat Stern heet, rond boven het water. Een kokmeeuwkolonie toonde zijn medebewoners: geoorde futen en tafeleenden. Op weg naar het hoofdstation vloog een stadse slechtvalk zomaar onze lijst binnen.
16u30: Ruidhorn
De Noordwestelijke wind en de bewolking namen toe: bij Ruidhorn woei het stevig, de steltlopers zochten beschutting achter de rijsdammetjes. Zilverplevieren en rosse grutto ‘s volop in zomerkleed. Een paar late smienten namen we dankbaar mee. Noordse gele kwikstaarten lieten zich niet wegwaaien van blaarkoppen op de slaperdijk.
20u00: Pizzeria
Bij het napraten met het Ezingeteam bleken we op 120 soorten te zitten (inclusief soepgans en –eend). Missende soorten waren mezen (kuif- zwarte-, matkop en zelfs glanskop!). Als inwoner van Zwolle verbaasde Gert zich: "Hebben jullie nog geen Cetti's zangers in Groningen!?"
Een pijnlijke misser gebeurde in Zuidwending: daar vloog een paartje patrijs die door éen teamlid gezien werd, maar voor de tweede onzichtbaar bleef.
Terugblik
Het was een heuse Big Day met erg variabel weer. De opzet van de tocht was duidelijk scheef: teveel fietstijd, te weinig in goede biotopen (met name in het Zuidlaardermeergebied hadden we onvoldoende tijd voor details). De Big Day illustreert wel mooi de recente verschuivingen in de vogelstand van Groningen: veel ijsvogels, met kraanvogels maar zonder soorten van naaldbossen.
Team B: Eva, Geke en Maricee
#Soorten: 92
DE VOORPRET:
aanschaf fietskaart met knooppunten bij De Zwerver; waarneming.nl raadplegen in het gebied; route naar Ezinge voorfietsen en kemphanen zien bij Hekkum; vrijdagmiddag de route bepalen in de tuin bij Eva; verrukkelijke ayurvedische maaltijd voor alle drie in Ezinge op het zeer gastvrije logeeradres via Vrienden op de fiets; verwachtingsvol ontwaken met de eerste merel die pas om 04.57 zingt, een uur later dan in de stad (? naonderzoek doen!)
DE ROUTE (& tijdstip & knooppunten)
06.12 4 graden Ezinge dorp (66) - Saaksum (67) - Roodehaan 06.56 (41) - 40 - Warfhuizen 07.09 - Douwen - Stort - Borg Verhildersum Leens 07.20 - Niekerk - 23 - 89 09.49 - Strandweg - Jaap Deensgat 10.40 - Vlinderbalg 12.06 - Bungalowpark Robbenoort - Lauwersoog Haven (73) 13.17 pauze met zicht op Sternstee en honderden steenlopers die op meerdere plekken laag water afwachten, meermaals verstoord door onwetende recreanten - via 05 door het bos (07,10) - 09 - 11 - Westpolder buitendijks 15.15 (hoogwater om 15.13) - Hornhuizen - Kloosterburen - Molenrij - 36 - Wehe-den-Hoorn ± 17.00 pauze met warme choc in café Hoornstertil - langs Abelstok naar Warfhuizen (40) - 41 - 67 - 66 (± 18.45 - 72 km) - 01 - 64 18.55 - 62 - 57 - 55 - 95 en naar Pizzeria Da Marco aan het Zuuderdaip 19.45 (92 km) waar we ons verheugen op de napraat.
HET WEER
16 graden, vanaf ± 16.45 regenachtig, later droog maar kil
WAT HADDEN WE NIET WILLEN MISSEN?
het verstilde ochtenduur met de feeërieke mistflarden; de roepende regenwulp; de koffiepauze met zon en koekjes bij Borg Verhildersum; de blauwe kiekendief bij Warfhuizen; die ene lepelaar die bij Heiploeg B.V. ons oog binnenvloog terwijl we de lucht afspeuren naar huiszwaluwen; de cetti’s zanger en dartelende baardmannetjes bij het Jaap Deensgat; de nestelende boerenzwaluwen in de kijkhut; de twee zwevende zeearenden boven het bos; de gekraagde roodstaarten in Robbenoort; de hónderden steenlopers op een kluitje in de haven van Lauwersoog; de zilver- en bontbekplevieren, groenpoot- en zwarte ruiters in de Westpolder; de tapuiten, verrassend op een kale aardappelakker bij Saaksum; de grutto’s en de enkele watersnip voorbij Feerwerd; de kemphaan bij Hekkum; de uitwisseling van onze avonturen met Alco bij Da Carlo.
Kortom: NIKS hadden we willen missen!
OF ... TOCH IETS WILLEN MISSEN?
Ja, de confrontatie met de teloorgang van het landschap en de verarming van de natuur zoals we zagen boven Zuurdijk, waar een nieuw huis pal voor de oude boerderij geplaatst staat (je moet er maar opkomen), waar grootschalige boerenbedrijven het land uitputten, waar een kleine plasdras plek ooit gelegenheid bood aan grutto’s en er nu verdroogd en vrijwel vogelloos bij ligt.
Los daarvan was het een fantastisch mooie dag!
WIE WE NODE GEMIST HEBBEN?
gaai, nachtegaal, wielewaal, veldleeuwerik, bonte vliegenvanger, koekoek, roodborsttapuit, torenvalk, slechtvalk
Score: 92 soorten
Met dank aan de initiatiefnemers van deze Groote Dag!
Team C: Hans Beek en Kees Kugel
#Soorten: 94
Vertrek uit Zuidhorn, via Smit-Sportpark via Niehove naar Electra. Via Houwerzijl naar Zoutkamp, daarna het Lauwersmeer in. Jaap Deensgat. Daarna eerst naar het Groninger Wad, via de Westpolder. Terug naar het Lauwersmeer, doorfietsen naar Robbenoort en Haven. Daarna via het Lauwersmeer, Lauwerzijl, de Ruigezandster polder en Electra terug naar Noordhorn/Zuidhorn.
Over het algemeen geen echt succesvolle Big Day. Met name tegenslag aan het wad: door de dijkversterking was er geen toegang tot de dijk (Westpolder) mogelijk. Wel een paar leuke soorten: Zeearend (3x), nachtegaal, wielewaal, zwarte wouw, steltkluut. We komen dit jaar niet verder dan 94 soorten. (zonder de hybriden 91) We konden tot frustratie niet aan de honderd komen. Echte schaamsoorten waren er ook: Blauwborst en Snor.
Team D: Tom Offringa en Maarten Ijsma
#Soorten: 79
Vorig jaar zijn we als enige team op pad geweest en hebben toen ons eigen “record” van het voorgaande jaar (2023) met 7 soorten verbroken, van 67 naar 74. Het “doel” voor dit jaar was dus niet per se de andere teams verslaan (wat kun je ook tegen zulke bedreven deelnemers ;-) maar ook onszelf verbeteren.
We zijn om 06u00 begonnen in Ulgersmaborg. We hadden vorig jaar een aardige route (zo’n 60 km) die we met wat aanpassingen dit jaar weer wilden doen. We zijn er al wel achter gekomen dat we daardoor wat essentiële omgevingen missen, meest noemenswaardig de strand/zee/watervogels van omgeving Lauwersoog.
In Ulgersmaborg wat van de usual suspects afgetikt bij het tuinhek van Tom en daarna rustig richting de Koningslaagte (Reitdiep) gefietst. Het was een prachtige ochtend om over de velden te speuren, zij het dat we door de mist maar weinig zagen. We hebben een aantal vogels op geluid kunnen waarnemen, waaronder de braamsluiper in de struiken bij het uitkijkpunt van Groninger Landschap. Bij het verlaten van deze hoek van Groningen troffen we in een randje woonwijk een stel Groenlingen aan (leuke soort meteen!!).
Na dit bezoek zijn we via het Noorderplantsoen richting Hoogkerk gefietst, daar wilden we graag bij de vloeivelden gaan kijken, maar door onze gekozen route konden we daar helaas niet in. Een mooie fietstocht die helaas maar weinig soorten heeft opgeleverd. Wel prachtig de Koekoek kunnen horen en aanschouwen.
Via het Stadspark (maar weinig opvallende soorten, maar wel soorten als boomkruipers, boomklevers en zwartkopjes kunnen afkruisen) langs de oostkant van het Paterswoldsemeer zijn we richting Haren gefietst, met als doel de Onnerpolder (en koffie!). Tijdens de koffie in Haren hoorden we mooi de zwarte roodstaart krassen, ook die weer op de lijst, cool!
Het Zuidlaardermeergebied (Onnerpolder e.d.) was een waar feest, bij aankomst meteen goed zicht op de Kluutjes en steltkluten en een hoop rondvliegend moois zoals groenpootruiters, lepelaars, zonnende tapuiten en witwangsterns.
We zijn na een lunch bij de Appelbergen het bos nog ingelopen maar op een Gaai na geen nieuwe soorten voor de lijst. Randje Zuidlaardermeergebied nog de tafeleend en roodborsttapuit meegepakt en de dag afgesloten met een gierzwaluw.
Die gierzwaluw was waarneming nr 79, en zorgde voor een dagafsluiting met een lichte teleurstelling, want nét niet de kaap van de magische 80 soorten bereikt. Helemaal jammer omdat we wat soorten die je normaal overal en nergens aantreft - zoals Torenvalk en Roek - node hebben gemist.
Al met al een prachtige zonnige dag en heerlijk om weer zo’n dag op pad te zijn.