Verhalen van Vogelaars

inktpotHier kunt u de verhalen, anecdotes en gedichten lezen die de afgelopen jaren in het forum zijn verschenen.

Nieuwe bijdragen kunnen nog steeds in het forum worden geplaatst, maar handiger is het om ze direct in deze categorie neer te zetten.

Dus heeft u een leuk verhaaltje, een literaire ontboezeming, roddels op rijm of ten hemel schreiend proza, schroom dan niet om uw word-document toe te sturen naar: verhaal at avifaunagroningen.nl.
Als het maar over vogels of vogelaars gaat.

Plaatjes ter verluchtiging zijn altijd welkom en dienen los van het document aangeleverd te worden. Wij maken er dan een mooi geheel van.

Webbeheerders

Schietgebed zonder end

door: Ana Buren

4 april 2009

Op 4 april vindt de jaarlijkse vogelaarsdag van Avifauna Groningen plaats, met als locatie: de Willem Lodewijk van Nassaukazerne, Lauwersmeer. Het is 40 jaar geleden dat de afsluitdijk van de Lauwerszee in het kader van het deltaplan werd gedicht en er kwam een militair oefenterrein. De locatiekeuze is aanleiding tot een heftige discussie op de website van Avifauna Groningen.
Aart van der Spoel wil de dag boycotten vanwege de keuze van de kazerne. ‘Dezelfde kazerne waar vogelaars en natuurbeschermers jaren heftig tegen hebben geprotesteerd. Eigendom van een instantie die een groot deel van de voormalige Lauwerszee heeft veranderd in een oefenwoestijn. (…). Als het bestuur vogelbescherming hoog in het vaandel zou dragen, zou ze 40 jaar Lauwersmeer aan moeten grijpen om krachtig te protesteren tegen deze waanzin.’
Ook het feit dat de deelnemers vooraf hun identiteitsgegeven moeten opsturen leidt tot verzet. Klaas van Dijk vreest dat hij niet door de screening van Defensie komt en dat hij buiten de poort moet blijven wachten totdat de lezingen zijn afgelopen.

2009 04 04lauwersmeer1981Wim van Boekel heeft er daarentegen veel zin in: ‘Maar misschien moet je juist wél gaan en dan een spandoek meenemen of een emmer verf of zo. Als iedereen dat doet wordt het vast een leuke bijeenkomst, met een echt 'terug in de tijd' gevoel. Kunnen de 'Nieuwe Vogelaars' eens beleven hoe het heel vroeger ging, toen we nog niet allemaal vanuit de auto naar vogels keken.’

Martijn Bakker, die voor de vogels nog wel hier en daar voordelen ziet in de aanleg van militaire oefenterreinen, wil zich niet zomaar voor ‘Nieuwe Vogelaar’ laten uitschelden: ‘Ik weet niet hoe lang jij al mee draait, maar ik ben zeker geen "nieuwe vogelaar"’.
De gemoederen raken dermate verhit dat webmaster Henk de Lange ons vermaant dat we elkaar niet moeten gaan beledigen. Marinus Brijker legt uit wat na rijp beraad de gedachtengang van het bestuur is: ‘Uiteindelijk vonden we dat we over onze eigen schaduw heen moesten kunnen springen in het besef dat, zoals onze Duitse buren zo mooi formuleren, “jede Konzekwenz zum Teufel führt"’.

Ik herinner het me nog, de acties tegen het militair oefenterrein in 1981. Ik was erbij. Het was heel gezellig. Het was mooi weer en we zaten met een paar honderd man in het gras te keuvelen en de sociale contacten weer eens te verstevigen. Toen kwam vanuit het niets een motorbrigade van het leger met enorm kabaal het terrein opgereden om ons uit elkaar te slaan. Maar het bleek de opkomst van de politiek geëngageerde cabaretgroep “Werk in Uitvoering” te zijn.

2009 04 04militairenAnno 2009 rijd ik mee in de auto van Piet Zuidhof. Het is grijs en mistig als we het terrein van de kazerne oprijden. Eerst moeten we ons melden om onze identiteit vast te laten stellen. Een groot bord: VERBODEN TE FOTOGRAVEREN. Spannend! Ik ben toch wel een beetje zenuwachtig of ik wel toegelaten word, want in de zeventiger jaren was ik lid van de Groninger Studenten Bond en vredesactivist en ik bracht ook wel eens De Waarheid rond. De portier is echter niet eens geïnteresseerd in onze identiteitsbewijzen. Hij wil alleen onze namen weten om op een lijst een vinkje te kunnen zetten.

Ik heb lippenstift meegenomen. Want ze komen er natuurlijk niet zomaar vanaf. Ik ga op de spiegel van het damestoilet een subversieve boodschap schrijven.
In het trappenhuis op weg naar de kantine staat weer een bord. VERBODEN OM WAPENS OF UITRUSTING MEE DE KANTINE IN TE NEMEN. Maar al die vogelaars en fotografen kuieren doodleuk met hun uitrusting en kanonnen ongehinderd de kantine binnen. Het is er al aardig druk. Enkele Avifaunaleden hebben voor deze gelegenheid hun uniform uit de mottenballen gehaald. De dames showen dat een legerkloffie toch sexy kan zijn. Renze de Vries heeft voor dit evenement snor en baard laten staan en oogt heldhaftig en imposant. Handen worden geschud. Iedereen lijkt door de screening gekomen te zijn, zelfs Klaas.
Op een enorm scherm wordt een tekenfilm van Pokemon vertoond: “Advanced Battle”.

10:00 - 10:05 uur Opening door de dagvoorzitter Jouke Prop

10:05 - 10:45 uur Mennobart van Eerden, Van Lauwerszee naar Lauwersmeer: eerste impressies van een nieuw zoetwatermeer.

Mennobart schildert ons de beginperiode dat de Lauwerszee wordt afgesloten in het kader van het Deltaplan. De ontwikkeling van de vegetatie, gevolgd door de vogels. De concurrentiestrijd om de zeekraal: overdag de Brandganzen, 's nachts de Smienten en Wintertalingen (paramilitair met infrarode kijkers geobserveerd door de onderzoekers). Schijnspurrie, Zeeaster. Er zijn niet veel soorten, maar wel 10.000en per soort.
Tussen 1970-1980 ontstaan de droge zandplaten en is er een grote explosie van zoete pioniers zoals Meldes, Rode Ganzevoet (ruim 25000 Fraters, 1500 Strandleeuwerikken, 800 Sneeuwgorzen en 100 IJsgorzen) en ingezaaide stuifmengsels (ruim 3000 Kepen en 5000 Groenlingen).
Begin jaren 80 komt het gras op en daarmee komen de broedvogels: Kemphanen, Strandplevieren, meeuwen, Kluten.
Er ontstaan struiken en bomen, bossen die weer Haviken aantrekken. De wortelknolletjes van Fonteinkruid lokken de Kleine Zwanen.
Vogels reageren dus direct op veranderingen in voedselaanbod. Bijvoorbeeld in het geval van de Brandgans is er een vervroeging van gemiddelde aankomstdatum van tenminste 3 weken als gevolg van het gunstige voedselaanbod.
Wij luisteren ademloos. Het lijkt wel of het scheppingsverhaal zich voor onze ogen ontrolt.

10:45 - 11:25 uur Joost Tinbergen, 40 jaar vogelonderzoek in het Lauwersmeer

2009 04 04joosttinbergen 0905Na enkele inleidende onderzoeksgegevens gaat Joost pas echt los als hij het over de mezen gaat hebben: de Pimpelmees, maar vooral de Koolmees. Bij de Koolmees worden metingen van de persoonlijkheid gedaan. Zo wordt duidelijk dat langzame exploreerders het beter doen bij hoge dichtheden Koolmezen.

De onderzoekers manipuleren van alles. Ze hangen een bosgedeelte zo bomvol met broedkastjes dat je als mees wel even van verbazing op je kopje gaat krabben. Ze sjouwen met mezenjonkies en deponeren die in andere nesten. Dat alles wordt door Joost uitgelegd met veel vertoon van enge plaatjes. Hoe een enorme injectienaald in een paar dagen oud mezenjong verdwijnt dat bijna platgedrukt wordt in een grote mannenhand. En tenslotte de leuke weetjes:

  • Mezen vestigen graag op plaatsen waar meer mannen zijn.
  • Vrouwen passen de sekseverhoudingen in het nest aan de dichtheid van jongen in het vorige jaar aan.

Conclusie: alles hangt met alles samen.

11:25 - 11:40 uur pauze

We drommen voor de koffie met zijn allen weer naar de kantine waar nu de Pokemon tekenfilm “Battle Frontier” bezig is.

11:40 - 12:05 uur Nico Beemster, 40 jaar vogels tellen in het Lauwersmeer

2009 04 04nicobeemster 0947aNico vertelt over de belangrijkste factoren voor de ontwikkeling van de vogelbevolking in het Lauwersmeer in de periode 1969-2009.
Hij schetst hoe de vegetatie verandert onder invloed van de ontzilting. De gevolgen van de beweiding, het ontstaan van struweel en bos en de moerasontwikkeling. Een en ander licht hij toe aan de hand van de aantallen kiekendieven. De opkomst van de vos waardoor sommige op de grond in kolonies broedende soorten in korte tijd verdwijnen.
Het aantal sterns neemt af tot minder dan 5%. Door de moerasontwikkeling floreert de Roerdomp. Die viert de eerste jaren feest met een overschot aan vrouwen, een tendens die later weer afvlakt.
Na de inpoldering wordt het een grote muizenbak. Tenslotte de vraag hoe de vogelbevolking van het Lauwersmeer zich in de toekomst gaat ontwikkelen. Aan de hand van Natura 2000 geeft hij aan waar de vogels (broedvogels en niet-broedvogels) foerageren.

12:05 - 12:30 uur Martijn Bot, Van Roodkeelplasje tot Grauwe Fitisbosje, zeldzaamheden in het Lauwersmeer

2009 04 04lijstjeAls echte twitcher komt Martijn natuurlijk met een lijstje: zijn Top 25 van waarnemingen in de afgelopen veertig jaar in het Lauwersmeergebied.
De spanning wordt opgevoerd van plaats 25 naar de eerste plaats. Bevlogen en met geestdrift presenteert hij ons zijn 25 verkorenen. Geen enkel vogeltje van zijn lijst heb ik ooit gezien.
Tenslotte: ‘… nummer 3. Daurische Klauwier’. Hé, die ken ik.
December 1996. Restaurant Wadden Zeezicht. Met een vriend sta ik voor het restaurant. Drommen mannen met enorme toeters kruipen er in de bosjes rond. Wat ze daar aan het doen zijn vraag ik hoogstverbaasd. ‘Er zit hier een Daurische Klauwier!' legt iemand uit. Wat is dat, een Daurische Klauwier??
‘Díe zijn gek! Kom, we gaan naar binnen’. Als we ons met een kopje koffie aan een tafeltje bij het raam hebben geïnstalleerd wijs ik terloops: ‘Kijk, daar zit een vogeltje´. Op een takje direct voor ons raam zit een vogeltje. Het laat zich door ons uitgebreid bekijken. Ik heb het nooit eerder gezien, maar dat zegt niks, want ik kijk nooit naar vogeltjes. Gewoon een saai grijs vogeltje met een zwarte oogstreep. Ik roer nog eens in mijn koffie. Even later zien we tientallen teletoeters op ons gericht. Ik wijs achter het raam van: dáárheen. De Daurische Klauwier is alweer gevlogen.
2. Steltstrandloper, in mei /juni/juli 2004 gezien in de Ezumakeeg.
1. Roodkeelstrandloper, op 29 mei 1987 gezien bij wat sindsdien liefdevol het Roodkeelplasje wordt genoemd.

12:30 - 13:30 uur lunch

In de kantine nog steeds Pokemon tekenflims: “Diamond and Pearl Battle Dimension”. Kop soep, kadetje ham, kadetje kaas, een kroket en een banaan.

2009 04 04kantine

‘Een Lars Jonsson, Vogels van Europa. In de winkel kost ie €34,75. Bij mij slechts €20,-!’

Jan Allex de Roos staat een beetje sip achter de tafel met de vogelliteratuur. Hij heeft nog niet veel verkocht.
We worden in groepen ingedeeld voor de excursie en wachten tot het sein van vertrek wordt gegeven. Ik kijk uit het raam. Buiten heerst er absolute stilte. Werkelijk niemand te zien. Wat gek! Zouden ze allemaal met weekendverlof zijn? De enige levende wezens die bij de kazerne horen en die ik gezien heb zijn de receptionist en de kantinemedewerker. De kazerne ziet eruit als een nagebouwd stadje in een wildwestfilm met bordkartonnen facades. Het leger is een hoax, het bestaat helemaal niet! Ze hebben gewoon twee werkstudenten ingehuurd om de illusie van een kazerne overeind te houden.
Nog even op een drafje terug naar het toilet, want ik ben vergeten om mijn subversieve tekst op de spiegel te stiften.
Daar ontmoet ik een giechelende vrouw. Ze zegt: ‘Ik zat zojuist op het herentoilet. Ik dacht dat er in een kazerne geen damestoilet zou zijn. Maar dat is natuurlijk onzin, want ook dames voeren oorlog.’

Excursie

2009 04 04marinusbrijker 1013 200Dan staan we weer allemaal buiten. Nu vindt het meest tijdrovende proces in het groepsgebeuren plaats. Het groepsgetut. De groep moet in tweeën worden opgedeeld. De ene groep gaat bovenlangs en de andere groep onderlangs. Dat ken ik. Dat gaat tijd kosten. Ik ga alvast in de auto zitten. Piet is onze vertegenwoordiger. Na een kwartier komt hij eindelijk terug. Wij zitten in de groep van boswachter Hans Gartner. Wij zullen boven langs gaan. Piet wacht op het signaal van vertrek. Een hele rij auto's vóór ons wacht op het signaal. Dan merken we dat er in de auto vóór ons helemaal niemand zit. Ook andere mensen worden onrustig en stappen weer uit.

‘Wie is dat?’ vraagt Piet. Er is iemand uit de auto gestapt waarin Arjo Bunskoeke, de secretaris, zit. Ik ken hem niet, dus ik loop als een ware paparazza maar even naar hem toe om naar zijn naam te vragen en mij voor te stellen. Het is Marinus Brijker, bestuurslid.
Waar is Hans? Niemand weet waar Hans is. Hij is waarschijnlijk al vertrokken. Wij gaan ook maar op weg. Bij de Jaap Deen hut staat een aantal auto’s geparkeerd. Daar zal de rest dus wel zijn denken we. En jawel, Hans is verrast als er ineens nog zo’n twintig mensen extra bij hem in de hut staan. Hij houdt opnieuw zijn welkomstpraatje.
Dan vertrekken we in colonne naar het gebied Achter de Zwarten.

Arjo huppelt zo lichtvoetig rond met zijn telescoop dat ik mij erover verbaas hoe hij dat klaarspeelt. Ik vraag mij af waarom ik met zo'n loodzware Swarovski loop te zeulen. Zijn telescoop is een Kowa (Prominar) ED TS-613 met 20-60x zoom oculair. Het ding weegt niks, maar dat is wel weer nadelig voor de stabiliteit, vooral als het waait zegt ie. Verder heeft de telescoop slechts een 60 mm lens, wat betekent dat je eerder last krijgt bij slecht licht en de telescoop is ook niet waterdicht. Maar toch weegt dat allemaal ruimschoots op tegen het gemak waarmee je hem kunt dragen en hij heeft een prima lens.

2009 04 04hansgartner

Hans Gartner vertelt van alles over het gebied, ontstaan en ontwikkeling en andere wetenswaardigheden. Ik hoop dat hij nog weer eens het verhaal van het droevig lot van de Driedoornige Stekelbaars vertelt. Ik heb het bij een eerdere excursie al eens gehoord en ik was ontroerd. Die stekelbaarsjes paaien in zoet water en trekken in de winter naar de Waddenzee. Als ze weer terug willen staan ze voor gesloten deuren, i.c. de sluizen. Slechts 10% weet het zoete water weer te bereiken.

2009 04 04esdoornArjo en ik zijn de enigen die foto’s maken. Hij doet het voor het archief, omdat er bijvoorbeeld nauwelijks foto’s van de bestuursleden van de laatste jaren zijn. Dat is niet best voor de historische verslaglegging, zegt ie.

Ja, dat is zo. Straks gaat er iemand dood en heb je niet eens een foto voor het In Memoriam. Ik ben allang bezig met een Avifauna-smoelenboek en zet meteen maar even Marinus op de plaat, dan kunt u alvast kennis met hem maken. Want u gaat ook vast niet naar de ledenvergadering en dan weet u niet eens door wie u bestuurd wordt. Marinus kan diepe dingen zeggen, zoals: ‘Overleven is de uitzondering, sterven is de norm.’ Aardige man ook verder.

We wandelen door het bos. Hans wijst ons de plekken aan waar bijzondere vogelsoorten te vinden zijn. In het bos staan Esdoorns, Meidoorns en Ligusters. Rijen Esdoorns zijn kunstzinnig weggekapt om licht in het bos te brengen en zodoende grondbegroeiing mogelijk te maken.

Ezumakeeg

Het weer is niet echt opgeklaard. Het waait te hard en het zicht is slecht. Ik hoop eigenlijk nog snel even de Zeearend te zien, want het is bitterkoud.
Opeens gaan alle vogels de lucht in. De kluten zwenken in een indrukwekkend zwartwit patroon over het water.

2009 04 04kluut 8546

En weer terug:

2009 04 04kluut 8521a

2009 04 04jongenAls een prent van Escher, waarbij je zinnen verdwalen en verbijsterd raken.
Ik hoef eigenlijk de Zeearend zelf helemaal niet te zien, als ie maar de Kluten doet opvliegen. Maar waarschijnlijk zijn ze opgeschrikt door een Slechtvalk die even later neerstrijkt. Tegen de oeverrand dobbert een Krooneend. Tientallen IJslandse Grutto’s stappen door het slijk.
Hans is helemaal in zijn element. Hij vindt het allemaal hartstikke leuk. Hij komt aanzetten met een jongetje dat een fles in zijn handen houdt. ‘Kijk, dit zijn nou de Driedoornige Stekelbaarsjes!’ legt Hans uit terwijl hij een fles met visjes omhoog houdt. Het jongetje vangt ze samen met zijn vader in een netje uit de sloot bij de uitloop, dan loopt hij over het dijkje en laat ze aan de overkant weer vrij. Omdat ze te lui zijn om de vistrap te nemen, die stekelbaarsjes.
‘Het is een Zeearend, heel erg ver weg’, zegt Hans. Ik vind het wel best, ik geloof het wel. Ik ben inmiddels verkleumd in de auto gaan zitten en kom er niet meer uit voor een dubieus stipje.

Thuisgekomen probeer ik een stukje over deze dag te schrijven. Ik duik in mijn archieven op zoek naar een fotootje uit de tijd dat ik jong was en het Lauwersmeergebied bezette. Dat waren nog eens tijden! Het actiebloed ruist nog eventjes strijdlustig in mijn aderen.
De foto gaat weer in het album en de lippenstift in mijn beautycase. En alles gaat weer terug naar zolder.

Ana

Free Joomla! templates by Engine Templates