De Onlanden 2012 o.l.v. Aart van der Spoel

door: Wim Woudman

zaterdag 23 juni 2012

Verslag 1e Avifauna ad-hoc/last minute-excursie o.l.v. Aart van der Spoel: de Onlanden

“Blij met bijna niks”

Donderdagavond kwam na een een-tweetje tussen bestuurslid Arjo Bunskoeke en gebiedsdeskundige Aart van der Spoel het verzoek bij de excursie-commissie om aan de sitebeheerder Henk de Lange te vragen snel een oproep te plaatsen om onder deskundige leiding kennis te nemen van de spectaculaire ornithologische ontwikkelingen in de Onlanden, net ten westen van de nieuwe woonwijk Ter Borch. Donderdagavond is er nog een mailtje uit gegaan en vrijdag was het op de site gezet en daar was een nieuwe categorie excursies geboren: De Ad-hoc- of Last-minute-excursie!

Opkomst van de 1e zeer succesvolle last minute-excursie met zeker 38 deelnemers.

Dankzij de voorpubliciteit in waarnemingenrubrieken en de regionale media over wat er geboden werd leverde deze actie meteen een groot aantal deelnemers op: ruim 38! Een gerede kans om een aantal soorten rallen, waaronder zeer bijzondere, op een mooie zomeravond links en rechts te horen roepen, kun je ook niet zomaar laten lopen.

Lopend ging het westwaarts over een fietspad, over twee bruggetjes, het wijde moerasland in. Biezen, russen, kortom ruigte alom met overal al of niet zichtbare drassigheid. Eigenlijk een natte steppe waarin niets of nauwelijks iets te zien zou kunnen zijn. Een vreemde oploop eigenlijk voor de buitenstaander.

Ondanks het onvermijdelijke geknisper van vele stappen, het vegen van mouwen langs jacks en het onderdrukte praten van wie dat niet laten kon klonken er al gauw bescheiden klanken op uit al dat groen. Allereerst een wat a-typische zang van een Rietgors – vanwege het wat ratelende end; vervolgens al gauw het eerste korte rateltje van het vogeltje dat iedereen bovenaan de lijst had staan: Kleinst Waterhoen! Een rateltje van niks van een vogeltje dat niet kleiner kan zijn! En nog zo’n rateltje, en nog een, of toch niet?

Doorlopen dan en er klonk een druk, maar gedempt liedje van een soort die zelf weinig origineels weet voort te brengen, maar alles zo’n beetje leent van z’n omgeving, volgens Aart ook uit z’n Afrikaanse wintergebieden. Wij onderscheidden in die onderdrukte zenuwachtige zang: kwartel, koolmeesalarm, huismusgeratel, putter, rietzanger, kneu en meer. de Bosrietzanger!.

22:30 De duisternis valt al aardig in, dus alles moet zo'n beetje op het gehoor herkend worden nu!

De Roerdomp valt in en zal dat op onverwachte momenten met steeds grotere frequentie naarmate de avondduister groter wordt blijven doen. Er huizen hier meerdere paren!

Dan klinkt een “zwiepje” uit de biezen, en ook dat zal ongeveer zo blijven tijdens deze wandeling, het Porseleinhoen draagt zijn nootje bij aan het merkwaardige avondkoor. Je hoort bijna niets, je ziet helemaal niets en toch is het vrij spannend. Sfeervol ook, als je erin slaagt de ruis van ver verkeer af en toe te deleten. Laag aan de bewolkte hemel verschijnt een strook oranje en daar ergens zit ook een zichtbare vogel in de enige bomenstaak in deze vlakte: Buizerd!

Een ver weg dwarrelende Watersnip blijkt twee vleermuizen te zijn, waarschijnlijk Rosse. Nog een Bosrietzanger en, te ver weg, een Blauwborst; twee alarmerende Wulpen (losse hond met twee baasjes). Grotendeels stilte, met meer en meer “zwiepjes” van het Porseleinhoen – minstens 7 individuen gehoord - en zacht achtergondgefluit van Tureluurs. Interessant vond ik ook de regelmatige “kek”-roepjes die Waterallen bleken voort te brengen. Een of tweemaal lieten ze ook hun speenbiggeluidje horen.

Terug bij het bruggetje over het heringerichte stroomgebied van het Peizerdiep kon uitgebreid worden stilgestaan bij twee verschillende roepjes van het miniwaterkipje. Het eerder beschreven korte rateltje en een bijna-maar-toch-net-niet-waterhoenrateltje; want fijner en dunner.

Deze excursie vergde uiterste concentratie. Wat er te beleven was, was klein, fijn, onzichtbaar, kort van stuk en stof……. bijna niks, maar iedereen blij!.

Wim Woudman