De Koningslaagte

door: Arjan Hendriks (Het Groninger Landschap)

Oppervlakte: circa 35 hectare. Eigenaar/beheer: Groninger Landschap. Status: natuurreservaat; onderdeel van de Ecologische Hoofdstructuur.

Het gebied

Het natuurgebied De Koningslaagte ligt in het open kleiweidelandschap onder de rook van Groningen, ten noorden van Noorderhoogebrug. Het gebied hoort deels bij de gemeente Groningen, deels bij de gemeente Bedum. In het Oosten ligt de Wolddijk, een eeuwenoude dijk.

Over de herkomst van de naam gaan verschillende verhalen. Het gebied zou zijn naam ontlenen aan een hier verslagen Noormannenkoning of de naam zou er op duiden dat in deze omgeving in de vroege middeleeuwen koningsgoederen lagen. Koning is in dit geval de koning van het Heilig Roomse Rijk, oftewel de Duitse keizer.

Door de Koningslaagte kronkelt een oude loop van de voormalige getijdenrivier De Hunze. Het gebied is voorbeeld voor de optimalisering van het waterbeheer ten behoeve van weidevogels zoals die ook in de andere reservaatgebieden van Het Groninger Landschap in het Reitdiepgebied wordt nagestreefd. Er zijn maatregelen genomen om het water langer vast te houden en meer verschil in zomer- en winterpeil te krijgen. Met resultaat. De laaggelegen meander en aanliggende voor de winning van klei voor bakstenen afgetichelde percelen staan in de winter onder water. De grote oppervlakte plas-dras en de drassige weilanden werken als een magneet op allerlei vogels. De waterstand daalt in de loop van de zomer maar de gemiddeld hoge grondwaterstand zorgt ervoor dat de bovengrond niet teveel uitdroogt en voor weidevogels ondoordringbaar wordt. De vochtige weilanden zijn in trek bij allerlei weidevogels om te broeden. Het Groninger Landschap voert een mozaïekbeheer: op sommige percelen grazen koeien het gras kort. Op de bloemrijke hooilanden kan het doorgroeien omdat daar pas na het broedseizoen gemaaid wordt. In die percelen vinden o.a. gruttokuikens beschutting en voedsel.

De Koningslaagte (2011) gezien vanaf het pad naar het bezoekerscentrum.

Kievitkuiken

Vogels

Broedvogels

De dichtheden aan weidevogels zijn in het Reitdiepgebied vanaf de midden jaren ’80 zeer sterk teruggelopen. De vernatting in de Koningslaagte heeft voor weidevogels gunstige en aantrekkelijke omstandigheden gecreëerd. De dichtheden in de Koningslaagte zijn daardoor over het algemeen hoger dan in de andere reservaten van Het Groninger Landschap in het Reitdiepgebied. Vooral Grutto, Tureluur, Scholekster, Kievit, Slobeend, Kuifeend en Zomertaling hebben geprofiteerd van het aangepaste waterbeheer. Zo zijn in de Koningslaagte tegen de landelijke trend het aantal soorten en de dichtheden de laatste jaren stabiel of weer toegenomen. Overige broedvogels zijn: Gele Kwikstaart, Graspieper, Grote Canadese Gans, Knobbelzwaan, Bergeend, Krakeend, Kuifeend en Meerkoet.

Doortrekkers en wintergasten

In de winter en het vroege voorjaar heeft de Koningslaagte een enorme aantrekkingskracht op met name watervogels. Grote groepen wintertalingen, smienten, goudplevieren en kieviten doen dan het gebied aan, evenals kleinere en grote groepen Kemphaan, enkele Watersnippen, Pijlstaarten, Zomertalingen en Bergeenden. Minder algemeen en slechts incidenteel worden onder andere Witgat, Bosruiter, Groenpootruiter, Kleine Plevier, Bontbekplevier, Bonte Strandloper, Wilde Zwaan, Lepelaar, Grote Zilverreiger, Dodaars, Slechtvalk en Zeearend (2011) waargenomen.

Grutto's en Kemphanen

Vooral bekend onder vogelaars is de Koningslaagte echter om zijn waarde als voorjaarsverzamel- en pleisterplaats voor de Grutto. Vanaf februari, maart neemt het aantal grutto’s – waaronder IJslandse grutto’s - in het gebied geleidelijk toe tot enkele honderden. Hiermee is de Koningslaagte een van de belangrijkste pleisterplaatsen in het voorjaar van de Grutto in de provincie.

Bereikbaarheid

Vanuit Groningen is de Koningslaagte te bereiken via Noorderhoogebrug over de Wolddijk. Aan het eind van het dorp ziet men het gebied liggen. Vanaf de Wolddijk of het toegangspad naar het bezoekerscentrum Buitenplaats Reitdiep van Het Groninger Landschap is het gebied goed te overzien. Ook vanuit het uitzichtpunt in de potstal bij het bezoekerscentrum heeft men goed zicht op het gebied.

foto's: Ana Buren.

____________________

Links:

• Weblog Ana Buren Koningslaagte 2012
• Weblog Jörgen de Bruin Koningslaagte 2011
• Buitenplaats Reitdiep Groninger Landschap

{mosmap width='100$'|height='600'|lat='53.252428'|lon='6.567088'|zoom='16'|zoomType='Large'|mapType='Hybrid'|showMaptype='1'|marker='0'|text='Koningslaagte'|overview='1'|align='center'}