Westerbroekstermadepolder

door: Egbert Boekema

Oppervlakte: circa 200 hectare. Eigenaar/beheer: Groninger Landschap. Ligging: tussen Groningen en Hoogezand, in de gemeente Hoogezand-Sappemeer. Status: aangewezen als Natura 2000-gebied.

Ontstaansgeschiedenis

De Westerbroekstermadepolder (WBMP) is een natuurgebied dat driehoekig van vorm is. Het grenst aan de zuidzijde aan het Foxholstermeer, aan de westzijde aan de Hunze en aan de oostzijde aan de spoordijk Groningen-Hoogezand. Het moerasgebied is een voorbeeld van natuurbouw op voormalige landbouwgrond. De WBMP is in twee fasen ingericht. Begin jaren negentig werden de eerste plasjes aangelegd en werd een oude meander van de Hunze uitgegraven. In deze eeuw zijn de plasjes aanzienlijk vergroot, zodat er nu permanent meer water in staat. Door de aanleg van een brede zanddijk parallel aan de spoorbaan kan het nu ook als waterbergingsgebied fungeren in geval van extreme wateroverlast. Beheer vindt plaats door jaarrondbegrazing. Hierdoor zijn de graslanden aanzienlijk verruigd. Dit is ongunstig voor weidevogels maar gunstig voor zaadeters, zoals eenden in de herfst.

Vogels

Geoorde Fuut

Broedvogels

In de jaren negentig was de polder nog redelijk goed voor weidevogels maar inmiddels zijn Grutto en Scholekster door verruiging afgenomen en zijn Wulp en Paapje verdwenen. Slobeend, Grauwe Gans, Watersnip, Graspieper en Veldleeuwerik broeden door de hele polder. In het zuiddeel ligt een grote plas met aan de randen veel pitrus. Hier zit een flinke kokmeeuwenkolonie en tevens broeden er diverse paartjes Geoorde Futen en Kuifeenden. In periodes met laag water hebben de Kokmeeuwen last van vossen en dit is vermoedelijk ook de reden dat de Visdieven verdwenen zijn. In de bosjes aan de westzijde van de zuidelijke plas, rond de schuilhut, zitten Blauwborst, Rietgors en Sprinkhaanzanger. In de noordpunt is een tweede grote plas, ter hoogte van de molen van de Onnerpolder, met enkele paren Kokmeeuw. De omgeving van deze plas is momenteel minder dicht begroeid dan de zuidelijke plas en heeft een gevarieerde broedvogelpopulatie. We kunnen hier regelmatig Waterral en Watersnip horen baltsen en in de avond roept Porseleinhoen. Andere broedvogels in 2008 waren Kleine Plevier en Kluut. Langs het fietspad aan de oostzijde broeden meerdere paartjes Roodborsttapuit en verder Grasmus, Bosrietzanger en Kneu. In de hoogspanningsmasten zitten enkele kraaiennesten waarin soms een paartje Buizerd broedt.

Doortrekkers en wintergasten

In de maanden januari en februari is de polder vaak opvallend leeg, op enkele eenden en roofvogels na. Dit is ook het geval bij de naastgelegen Kropswolderbuitenpolder aan de overzijde van het Foxholstermeer. Maar Waterpieper, Graspieper en Witte Kwikstaart kunnen de hele winter present zijn en er slapen dan Rietganzen. In het winterhalfjaar rusten Slechtvalken vaak op een van de hoogspanningsmasten en deze zijn dan vanaf het fietspad van dichtbij te zien. Ook Buizerd, Blauwe Kiekendief en Torenvalk zijn meestal present. Pas vanaf maart is er nieuwe aanvoer in de polder. In en rond de kokmeeuwenkolonie zitten in april en mei soms Dwergmeeuw en Zwarte Stern tussen de andere meeuwen. Ook is er kans op Witvleugel- en Witwangstern. In het hele zomerhalfjaar is de WBMP goed voor steltlopers, met name in de noordpunt en ten westen van de schuilhut. Zwarte Ruiter, Groenpootruiter, Bonte Strandloper en Bosruiter komen regelmatig voor. In de herfst pleisteren enkele Wulpen en in april slapen soms enkele tientallen Regenwulpen bij de plas in de noordpunt. In de herfst en vroege winter liggen regelmatig meer dan 500 Smienten, Wintertalingen en Slobeenden op de zuidplas. Op het Foxholstermeer (dit is de zuidplas) zitten alleen van oktober tot maart veel vogels. Meestal voornamelijk zwemeenden zoals Smient, Krakeend en Slobeend, aangevuld met enkele Grote Zaagbekken en Nonnetjes. Op de noordplas (goed zichtbaar vanaf de industrieweg) zitten andere watervogels: veel Wilde Eenden en Kuifeenden en aan de noordwestrand regelmatig ook Dodaars en IJsvogel.

Rietgors

Toegankelijkheid

Het gebied is goed toegankelijk per fiets want door de WBMP loopt aan de oostzijde een verhard fietspad. Het is per auto niet meer eenvoudig te bereiken omdat de twee spoorwegovergangen aan de oostzijde momenteel met hekwerk zijn afgesloten. De overgang naast het Foxholstermeer is met enige moeite te omzeilen via een naastgelegen sloot. Hiervoor zijn laarzen nodig. We willen echter duidelijk stellen dat het betreden van de spoorbaan via de afgesloten overgang illegaal is. Aangeraden wordt om per fiets vanaf Waterhuizen het fietspad naar het zuiden te nemen dat aan de westzijde parallel aan het spoor van Groningen naar Hoogezand loopt. Het fietspad begint bij het tunneltje aan de Ebelsweg die naar Haren loopt en komt via de Onnerpolder en een houten brug over de Hunze in de WBMP. Het is ook mogelijk om vanaf recreatieterrein Meerwijck bij het Zuidlaardermeer via de Kropswolderbuitenpolder in de WBMP te komen.

Voorzieningen

In de Westerbroekstermadepolder staat een mooie schuilhut. De schuilhut is bereikbaar door vanaf het fietspaf langs het gemaaltje over de dijk van het Foxholstermeer te lopen. Vanuit de hut zijn watervogels als Dodaars, Grauwe Gans, Kuifeend en Tafeleend van dichtbij te zien en er jagen roofvogels. Voor de liefhebbers met veel tijd bestaat de mogelijkheid om verder over de dijk langs het Foxholstermeer te lopen en vanaf daar nog twee kilometer over de dijk langs de Hunze. Dit is geheel open terrein met alleen vanaf enige afstand zicht op de waterpartijen. Deze extra wandeling levert dan ook meestal weinig extra soorten op.

____________________

Tekst ontleend aan: Roos, J.A. de, T. Jager, A.C. van Klinken 2009 Vogelgebieden in Groningen; uitgave van Avifauna Groningen.

Kaartje: Cartografische Dienst provincie Groningen

Foto: Ana Buren

Links:

Weblog Gemaalverhaal 2013

Zeearend in de Westerbroekstermadepolder. Door: Gerrit Kiekebos

Lente in Westerbroek. Door: Ana Buren

Hemelwater. Door: Ana Buren

{mosmap width='100$'|height='600'|lat='53.169775'|lon='6.682777'|zoom='14'|zoomType='Large'|mapType='Hybrid'|showMaptype='1'|marker='0'|text='Westerbroekstermadepolder'|overview='1'|align='center'}