Vogels van Aruba

Door: Albert-Erik de Winter

Inleiding

In de periode van 5 t/m 11 augustus 2008 was ik voor een korte vakantie samen met mijn vriendin op Aruba (het eiland is ongeveer net zo groot als ons Waddeneiland Texel). Wij verbleven in het RIU hotel aan de J.E. Iraus Boulevard in Palm Beach. Dit Hotel bevind zich aan de noordoostzijde van het eiland, in de hotelzone (high-rise), waar over een afstand van circa 4 km de vrijwel alle hotels van het eiland te vinden zijn. De hotels zijn hier omgeven door prachtige parken en tuinen en vormen in tegenstelling tot de rest van het eiland, waar de vegetatie grotendeels bestaat uit dorre en ijle begroeiing van vetplanten, cactussen en dividivibomen, een waar oase is voor tropische vogels.

Gelijk ten zuiden van de hotelzone bevindt zich het vogelreservaat Bubali, een circa 50 hectare groot wetland bestaande uit waterpartijen en biezenvelden. Naast vogelreservaat heeft dit moeras een functie als helofytenfilter waardoor het deels gezuiverde afvalwater van de high-rise hotels stroomt alvorens het in zee terechtkomt. Bubali bevind zich op steenworp afstand van het RUI hotel en was zelfs vanuit onze hotelkamer grotendeels te zien. Gedurende ochtenduren (tussen 7.00 en 9.00) bezocht ik regelmatig het vogelreservaat en groenzones rond de hotels om te kijken naar vogels. Met ochtendtemperaturen van ongeveer 25 ºC is dit redelijk te doen. Vogels zijn op dit tijdstip van de dag vrij actief, rond het middaguur wanneer het kwik kan oplopen tot 37ºC, is vrijwel nergens nog een vogel te zien!

Op Aruba is het voorkomen van circa 170 vogelsoorten bekend. Het merendeel hiervan betreft wintergasten afkomstig uit Noord Amerika. Daarnaast kent Aruba ongeveer 50 broedvogels die jaarrond op het eiland aanwezig zijn. Tijdens mijn vakantie heb ik in totaal 36 verschillende vogelsoorten gezien. Onderstaand volgt een kort verslag van deze vogelwaarnemingen, geordend naar de door mij bezochte gebieden.

Vogelreservaat Bubali

Dit Wetland is goed te overzien vanuit de vogelkijktoren (zie inzet foto) die aanwezig is aan de noordzijde van het reservaat. De toren is de bereiken door het pad tegenover de (uit het Groningse Wedderveen afkomstige) “Olde Molen” in te slaan, waarna na ongeveer 150 meter lopen de uitkijktoren wordt bereikt. In een kleine plas aan de westzijde van dit reservaat zijn vanuit de toren vrijwel altijd 30 tot 40 Caribische meerkoeten te zien, Waterhoen (Gallinula chloropus) foerageert in de verlandingsvegetatie voor de uitkijktoren. In de grote plas aan de oostzijde van de uitkijktoren (kijkend richting zee) zijn in de oeverzone aanwezige struiken en biezenvegetaties grote groepen rustende Neotropische Aalscholvers, Grote zilverreigers en Amerikaanse kleine zilverreigers waar te nemen. In de ochtend en avondschemering trekken telkens kleine groepjes van deze vogels langs het strand. In de ochtend vanuit noordelijke richting naar het reservaat, ’s middags vanuit het reservaat richting het noorden. Wanneer je de oeverzone goed afspeurt kun je hier verder enkele Koereiger te zien krijgen.

Zwartkopkwak en Kleine groene reiger zie je regelmatig laag over de biezenvegetatie vliegen. Bijzonder blij ben ik met deze foto van de Kleine groene reiger die ik heb kunnen maken bij de sloot aan de noordzijde van dit reservaat. Leuk aan Bubali waren verder de waarnemingen van een voorbijvliegende Amerikaanse schaarbek en een jagende Visarend. Andere vogelsoorten welke zijn waargenomen bij dit vogelreservaat en aangrenzende groenopstanden betreft; Naaktoogduif(zeer talrijk), Geoorde treurduif, Gewone grondduif, Caribische zwaluw, Gele zanger, Suikerdiefje, Maïsparkiet, Tropische spotlijster, Oranje Troepiaal en Gele Troepiaal. Ook is hier een paar keer een Groene kolibrie gezien. Heel mooi is het om te zien hoe dit kleine vogeltje al vliegend zijn nectar opneemt uit de Passieflora. Deze plant die hier in het wild groeit wordt bij ons in Nederland wel gehouden als kamerplant.

Het strand

De witte stranden zijn vooral het domein van de toeristen die dit Caribische eiland jaarrond bezoeken. Overdag liggen hier duizenden badgasten te zonnen en badderen en is het strand bezaaid met parasols en strandstoelen. Op het water is het met alle zeiljachten, speedboten, jetski’s en parasailers eveneens een drukte van jewelste. De Bruine pelikaan is een van de weinige vogels die niet onder de indruk lijkt te zijn van al dit rumoer. Overal langs de kust zijn op riffen kleine groepjes van deze vogels te bewonderen. Vooral in de ochtend en avonduren zijn deze vogels actief. Met een luide plons duiken deze lompe vogels dan vanaf 15-20 meter hoogte in het water om een vis te bemachtigen. Kijkend naar dit schouwspel, lijkt het erop dat het merendeel van deze acties succesvol is en worden redelijk grote vissen binnengehaald. Liggend op het strand onder het genot van een cocktail zijn bij het afspeuren van de strakblauwe hemel vrijwel altijd de imposante silhouetten van de Amerikaanse Fregatvogel te zien. Bij zware storm en regenval zijn deze zeevogels ook in de luwte van de high-rise hotels te bewonderen. Ook Kleine stern en Amerikaanse dwergstern zijn vrijwel de gehele dag vliegend langs de kust te zien.

Een soort als Lachmeeuw kun je hier vooral ’s avonds, wanneer de badgasten het strand verlaten, tegenkomen. Deze Caribische tegenhanger van onze Kokmeeuw zoekt dan het strand af naar lekkernijen die badgasten achtergelaten tussen het zwerfvuil. Ook ’s ochtends, wanneer de stranden door het hotelpersoneel alweer zijn ontdaan van het zwerfvuil, is Lachmeeuw present op de maagdelijk witte stranden. Op dit tijdstip van de dag worden vooral krabbetjes geconsumeerd die op zoek zijn naar een “veilig” heenkomen voor de dag. Plevieren en strandlopers krijg je niet veel zien op deze door badgasten intensief gebruikte stranden. Soorten als Steenloper (Arenaria interpres), Kleinste strandloper, Dikbekplevier en Amerikaanse scholekster zijn hier in de vroege ochtend dan ook slechts sporadisch waargenomen.

High rise hotels

Bij bijna alle high-rise hotels bestaat de mogelijkheid om buiten te kunnen ontbijten, lunchen en dineren. Naast de hotelgasten lijkt ook de locale vogelbevolking bekend te zijn met deze faciliteit. Vogels rond het hotel zijn dan ook absoluut niet schuw en proberen letterlijk een graantje mee te pikken van de delicatesse die hier geserveerd worden. Soorten als Geoorde treurduif, Gewone grondduif, Zwartkopgrasvink en onze welvertrouwde Huismus hippen constant rond de tafeltjes op zoek naar gemorst etenswaar. Tropische Spotlijster en Caribische Troepiaal zijn ietwat brutaler. Wanneer de gasten klaar zijn met tafelen storten zij zich, nog voor de obers de tafel hebben kunnen afruimen, op tafels neer en verschalken de laatste kruimels brood, kaas en vleeswaar. Hier wordt ook duidelijk waarom het kleine gele vogeltje Suikerdiefje i.p.v liefje heet. Dit brutale vogeltje is namelijk gespecialiseerd in het stelen van suiker uit suikerzakjes. Met het snaveltje worden suikerzakjes doorboort (zie inzet foto suikerdiefje) die al klaarstaan op de nog niet bezette tafeltjes, waarna met de tong het zoetwaar uit het zakje wordt geslikt.

Omdat wellicht niet alle hotelgasten vogeltjes zo leuk vinden als ik, en het waarschijnlijk ook niet erg hygiënisch is, heeft het bedienend personeel het naast serveertaken druk met het verjagen van deze gevleugelde vrienden. Dit wordt gedaan door er af en toe naar toe lopen en even in de handen te klappen of met een theedoek te wapperen, wat slechts een kortstondige werking lijkt te hebben.

De groene tuinen rond de hotels vormen een ideaal broedhabitat voor veel van deze soorten. De Caribische Troepiaal lijkt een voorkeur te hebben voor palmbomen. De nesten bevinden zich hier in de boomkronen, tussen de nog samengevouwen palmbladeren. Overal waar hier palmbomen staan zijn voedselvluchten waar te nemen en kan worden gehoord dat de jongen in het nest worden gevoerd. Leuk is ook de vondst van een nestje van de Zwartkopgrasvink in een kleine palmboom nabij het strand. In het nestje bevinden zich vier eieren. Juveniele zwartkopgrasvinken worden evenals juveniele Geoorde treurduiven, deze week veel opgemerkt in de tuinen rond de hotels. Het vermoeden bestaat dan ook dat het broedproces hier, met uitzondering van het regenseizoen, jaarrond kan plaatsvinden.

Verder lijkt Maïsparkiet hier aanzienlijk talrijker vertegenwoordigd te zijn dan elders op het eiland. Rond de hotels zijn af en toe kleine groepjes voorbij vliegende Maïsparkieten te horen en te zien. Wanneer je ’s ochtends goed tussen het groen kijkt zie je met een beetje geluk een verliefd stelletje zitten.

foto compilatie:Zwartkopgrasvink, kleine palmboom(broedboom), nest, ei en juveniele zwartkopgrasvink.

Vogelwaarnemingen van andere delen van Aruba

Oranjestad

Uiteraard is een bezoek gebracht aan de hoofdstad van Aruba ‘Oranjestad’, waar naast de L.G. Smith boulevard, de haven en het Koning Wilhelminapark zijn bezocht.

In het centrum van Oranjestad zelf zijn slechts slecht enkele vogelwaarnemingen gedaan. Rotsduif kon hier als nieuwe soort aan de soortenlijst worden toegevoegd. Caribische Troepiaal, Suikerdiefje, Gewone grondduif, Geoorde duif en Tropische Spotlijster zijn de andere vogelsoorten welke hier zijn waargenomen. Een paartje Maïsparkieten werd opgemerkt in het Wilhelminapark. Naast de eerder beschreven vogelsoorten zijn ook leguanen en hagedissen talrijk vertegenwoordigd in dit parkje. Op de grote verscheidenheid aan bloeiende planten en stuiken die hier staan vliegen dagvlindersoorten als Monarchvlinder (Danaus plexippus) en Hela Blue (Hemiargus hanno). De laatste soort is wel een beetje te vergelijken met het Nederlandse Icarusblauwtje.

Arikok Nationaal park

Dit Nationaal Park beslaat circa een vijfde deel van Aruba en is te vinden aan de noordoostzijde van het eiland. Het gebied bestaat uit ruig terrein vol rotsformaties, cactussen, dividivibomen en langs de kust mangroves. De valleien tussen de heuvels verzamelen veel hemelwater en zijn zodoende veel groener dan hun omgeving. Ook de drogere delen met cactus en rotsen behoren eigenlijks groener te zijn. De “vergroening” wordt hier echter geremd door een sterke overbegrazing van geiten. Hoewel het uit ecologisch opzicht gewenster lijkt om deze begrazing te beëindigen, lijkt dit op kort termijn (en ook lang termijn) niet realistisch te zijn. Het afschaffen van deze begrazing is namelijk een impopulaire maatregel die de Arubaanse regering, met enkele honderden geitenboeren en circa 44.000 stemgerechtigden, in verkiezingstijden vrijwel zeker kamerzetels (en dus macht) kost. Reden genoeg dus om dit onderwerp niet ter discussie te stellen!

Om vogels te kijken werd Arikok eigenlijks iets te laat in de ochtend bezocht. Een soort als Tropische spotlijster werd wederom veelvuldig gezien. Het vermoeden bestaat dan ook dat dit wel eens de wijdsverspreide/ algemeenste soort van Aruba kon zijn. Aan de rotsige noordkust werden verder veel voorbijvliegende Kleine sterns en Amerikaanse dwergsterns gezien. Verder is hier een Grote zilverreiger en een paartje Amerikaanse Scholekster waargenomen. Een Chileense kievit werd hier als nieuwe soort ontdekt in een natte vallei tussen de heuvels. Amerikaanse Torenvalk was de andere nog niet eerder waargenomen soort, die op de terugweg naar het hotel bij het Koning Beatrix Vliegveld kon worden gespot.

Tot slot

Voor wie een bezoek brengt aan het Caribische gebied is ook het snorkelen of duiken zeer zeker de moeite waard. De prachtig gevormde koraalriffen, grote diversiteit aan vissoorten en enorme kleurenpracht is iets wat je met eigen ogen moet hebben gezien. Hoewel de grote soortenrijkdom en aantallen vissen vogellaars (die over het algemeen graag soorten determineren en aantallen tellen) soms best kunnen frustreren, is de beste remedie hiervoor “onderwater gaan en genieten van al het moois dat je ziet!”.

foto: aangespoelde Trompetvis op het strand van Palm Beach.

Wie wil gaan duiken moet er rekening mee houden dat eerst een aantal lessen gevolgd moeten worden voordat daadwerkelijk in de zee gedoken wordt. Snorkelen is daarentegen een stuk makkelijker. Overal op Aruba kun snorkelsetjes huren of kopen. Goede gebieden om te gaan snorkelen zijn onder andere; Baby Beach, Malmok Beach en het Halto strand.

Albert-Erik de Winter
Talmaweg 23
9981 CW Uithuizen
e-mail:Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

foto's hieronder: Geoorde Treurduif, Tropische Spotlijster, Gewone Grondduif, Caribische Troepiaal en Maisparkiet.