Egypte, Sharm el Sheikh

Reisverslag van 17 februari t/m 22 februari 2013

door: Michel Wijnhold

Inleiding

Van 17-22 februari 2013 ben ik op vogelreis geweest naar Sharm el Sheikh in Egypte. Het was een erg bijzondere plek, aparte mensen en veel mooie vogels. Bij deze mijn verslag, met de volgende opmerking: ik ben geen fotograaf en doe het met een simpele digitale camera. Voor plaatjes van vogels die ik niet op de foto heb gezet (het gros) verwijs ik naar wikipedia!

Hoewel het een geweldige reis was, denk ik toch dat er meer in had gezeten. Daarom bij voorbaat de volgende tips.

• Ten eerste, qua periode zat ik net naast de trek.
• Ten tweede, het waaide heel erg hard tijdens mijn verblijf, wat het lastig maakt om de kleinere vogels te zien.
• Ten derde: het resort waar ik zat, en de andere in de buurt, hadden geen grote tuinen. Elders in Sharm zijn er hectaren aan groene tuinen die vooral voor de zangvogels goede plekken zijn.
• Tot slot een tip waar ik veel aan heb gehad: zorg dat je kaarten meeneemt voor je erheen gaat zodat je taxichauffeurs kunt laten zien waar je heen wilt! DE PLEK is de rioolwaterzuivering en probeer een gebrekkig engels begrijpende egyptenaar maar eens uit te leggen dat je als toerist naar de stront toe wilt!

Allereerst nog enkele opmerkingen. Sharm is één groot resort zonder lokale bevolking of dorpskern. De meeste Egyptenaren die er werken komen uit Cairo of elders. Hoewel alles op de resorts pictureperfect is, is alles wat geen resort is een grote bende. En als ik zeg alles is dat geen stijlfiguur om mijn punt kracht bij te zetten, maar echt een feitelijke beschrijving. Dus, voor de zekerheid herhaal ik het nog eens: ALLES wat geen resort is, is 1 grote AFVALBERG. Zie de foto's.

Het resort	De rest

De meesten mensen zijn erg aardig, maar kijk uit voor de taxi-chauffeurs die zonder blikken of blozen astronomische bedragen van je vragen. Tip: regel een taxi via je hotel en zorg altijd dat: 1. de prijs is overeengekomen voor je gaat rijden en 2. dat de chauffeur je begrijpt: ze zeggen allemaal dat ze je begrijpen en precies weten waar je heen wilt, vaak is dat niet zo en beginnen ze gewoon een willekeurige richting op te rijden: overschat hun kennis van het Engels niet! Laatste tip: taxibusjes zijn 10 maal zo goedkoop als gewone taxis.

18 februari 2013

Op 17 februari kwamen we laat (in het donker) aan op het resort, Al Diwan, dat een prima plek zou blijken om te verblijven. De volgende ochtend werd ik om half 6 wakker en was het al licht. Ik besloot om even over het resort te lopen. Naast bekenden als de stadsduif en de huismus was de palmtortel ook een zeer algemene soort daar.

Palmtortels	Rioolwaterpoeltje met een vlucht koereigers

Naast het hotel was een stukje braakliggend land met daarnaast een resort in aanbouw. Op het stukje braakliggende woestijngrond werd rioolwater uit het resort weggepompt. Het gevolg was dat er een kleine poel was ontstaan, een groene, stinkende oase die een magneet voor vogels en insecten bleek. Een witte kwikstaart liep daar rond, boven de poel en het resort in aanbouw vlogen elke dag vale rotszwaluwen, een soort die vrij algemeen was. Op het resort in aanbouw beklom ik een appartementencomplex en uitkijkend vanaf een balkon kwam de zwaluw heel dicht bij. Hij vloog steeds zulke kleine rondjes om me heen dat ik hem zo uit de lucht had kunnen grijpen.

Westelijke rifreiger (lichte vorm)

Loodbekje, 1 van de 4

Bovenop het resort paarden twee torenvalken met veel kabaal. Ook deze soort is daar heel algemeen, om de paar honderd meter kom je er wel eentje tegen. Terug bij het poeltje gekomen kreeg ik een groenpootruiter in de kijker, die daar ook elke dag zou zitten. Ook kwam een lichte vorm van de westelijke rifreiger elke dag langs. Een mooi beest, die wel verwarrend veel op een kleine zilverreiger lijkt: de witte kleur, zwarte snavel en benen en gele voeten. De rifreiger heeft echter wat grijze vlekken hier en daar, vandaar dat ik hem eerst aanzag voor een vieze kleine zilverreiger.

De rest van de vakantie ging ik elke dag wel een paar keer kijken bij het poeltje dat een voorspelbare vaste club gasten had. Naast de al genoemde ook de zwarte ruiter, oeverloper, kuifleeuwerik, boerenzwaluw, een paartje roodborsttapuit, 20-30 koereigers en, leuk om te horen in de winter, de tjiftjaf.

Terug op het resort nog een kleine zwartkop en een groepje Spaanse Mussen. In de middag ging ik naar het strand dat bij het resort hoorde. Dat was niet zo groot en bovendien heeft elk resort zijn strand afgesloten, dus je kunt geen lange strandwandeling maken. Na 15 minuten had ik nog steeds geen enkele vogel gezien toen ik twee meeuwen aan zag komen, herstel, geen meeuwen: visarenden! Die bleven rondvliegen boven het strand en piepen naar elkaar. Heel bijzonder, als ik het geluid zo had gehoord zonder de vogels te zien had ik ze aan een steltloper toegeschreven. Op een gegeven moment had ik ze prachtig in de kijker, toen ze wel heel erg dichtbij kwamen: 2 meter boven mijn hoofd vlogen ze! Ook bij dit strand de bruinnekraaf. De bruine nek was nauwelijks zichtbaar, maar het vliegsilhouet van deze vogel is heel herkenbaar. Terug van het strand besloot ik om te lopen door de woestijn langs andere resorts in aanbouw. Daar twee buizerds gezien.

Langs een groene oprijlaan van een resort lekte wat irrigatiewater weg de woestijn in, wat ook een mini-oase opleverde. Daar ook weer een groenpootruiter. Toen ik bij een klein struikje kwam vlogen er idioot veel Spaanse Mussen uit op en toen ik nog dichterbij kwam, nog een lading. Ongelooflijk hoe ze met zovelen zo onzichtbaar kunnen zijn! Een van de mooiste ontdekkingen van de vakantie kwam ik daar ook tegen. Ik zag vier hele kleine vogeltjes met hele grote snavel, bijna appelvinkachtig. Toen werd ik erg blij van mijn nieuwe vogelgids, want die vermeldde ze als loodbekjes. Eigenlijk een soort die niet thuis hoort in deze regio (komt uit India), maar sinds de jaren 80/90 zijn er broedpopulaties ontstaan uit ontsnapte volière vogels in Israel en Jordanië. Vandaar dat ze in het boekje stonden. Een mooie afsluiter voor deze ochtend was de waarneming van een kuifleeuwerik die een hagedis aan het doodslaan was op de grond.

19 februari 2013

Kleine Zilverreiger op een waterfiets voor het mangrovebosje

Het noordelijkste mangrovewoud ter wereld ligt vlakbij Sharm in het Nabq-reservaat. Dit reservaat is heel erg groot en ik heb maar een heel klein gedeelte verkend. Ik was aan stukje strand met “traditionele bedoeïenenhutten”, een klein stukje wad en een klein mangrovebosje. In de aanliggende woestijn zijn volgens de verslagen veel vogels te zien als tapuiten en leeuwerikken, maar op deze dag waaide het heel erg hard wat luisteren alsook het stilhouden van de verrekijker moeilijk maakte. Deze dag leverde dan ook weinig zangvogels op. Wel 3 Hemphrichs meeuwen. Vanuit het mangrovebos deed een bonte ijsvogel een poging om een visje te vangen. Vlakbij de donkere vorm van de westelijke rifreiger en een kleine zilverreiger.

Op het stukje wad zag het er vertrouwd uit, net als onze wadden, maar dan kleiner en ook minder vogels. Dus niet de gebruikelijke massa’s bonte strandlopers, maar 1 exemplaar. Ook 1 tureluur, 1 strandplevier, 1 steltkluut, 2 wulpen, een bontbekplevier. Als ik terug ga stoot ik mijn hoofd tegen een taxi aan en ben daarna misselijk met hoofdpijn. Ik besluit de rest van de dag maar op het resort te verblijven. Terug bij het hotel toch nog even bij het poeltje geweest waar een vrouwtje torenvalk op de grond achter insecten aan het rennen was.

een stukje wad met de Sinai-bergen op de achtergrond

20 februari 2013

door rupsen belaagde bomen

Ik heb afgesproken met een taxichauffeur om me mee te nemen naar de Sharm Sewage Treatment Plant (SSTP). Volgens velen DE PLEK om vogels te kijken. Ondanks dat de chauffeur had gezegd dat hij wist waar ik heen wilde, reed hij helemaal verkeerd en moest ik hem nog de juiste kant opwijzen. Een rit van 5 minuten duurde zo een half uur. Dan begon hij ook nog te heronderhandelen over de prijs. Goed uiteindelijk kwamen we aan, maar door een fout van mij begon het teleurstellend. Ik stapte uit de taxi en liep in de richting van een groot groen bos. Ik verwachtte dat de bakken van de waterzuivering daar waren, maar bleek door de andere route op het verkeerde been te zijn gezet. In het bos werd vervuild water aan de oppervlakte gepompt zodat het door de grond en de planten gezuiverd zou worden. Aan de ingang van het bos werd het gezuiverde water opgepompt en met tankwagens vervoerd.

Het bos was aanvankelijk een teleurstelling na alle verhalen die ik had gelezen over de vogelrijkdom. Alleen maar tjiftjaffen en turkse tortelduiven. Verder klopten de verhalen wel: er was een enorme herrie van de omliggende quad-racebaan en er waren veel dode ooievaars. Maar naast de ooievaars kwam ik ook nog dode roofvogels en reigers tegen. Ik dacht dat er daar vast iets aan het ophopen is in de voedselketen, omdat ik enkel dode predatoren zag. Een collega merkte echter op dat de kleinere soorten ook sneller vergaan en minder zichtbaar zijn. Op aanraden heb ik de foto's nog gestuurd naar Rob Bijlsma. Hij had een andere theorie. Hij zie dat er in Egypte veel wordt gejaagd op vogels met vallen, lijm, netten. Als een vogel doodgaat in een net is hij niet meer verkoopbaar en zeker niet eetbaar want niet halal geslacht. Daarom worden ze gedumpt. Op basis van andere trip report van Sharm wil ik nog een theorie noemen: iemand had een aantal dode ooievaars gezien in het hol van de wilde honden. Ik heb ze er op zien jagen: hebben zij er ook iets mee te maken? Voor hetzelfde geld zijn ze gewoon aaseters, die eten wat al dood is. Als iemand meer weet over de beroemde dode vogels van Sharm: laat het mij vooral weten!

Van links naar rechts: 1. Ik dacht een arend. Volgens Rob Bijlsma een lokale variant van een juveniele zwarte wouw. 2. Wie het weet mag het zeggen. 3. Dode reiger. Volgens Rob Bijlsma wellicht een purper.

Pas na bijna 2 uur in het bos zag ik over de bomen een steppenarend vliegen en even later een 5 ooievaars en een bastaardarend. Toen ik terug liep naar de taxi kon ik mezelf wel voor mijn hoofd staan, want daar, achter de taxi, stonden de bakken waar het ruwe rioolwater in kan bezinken: en dát was DE PLEK. Ik liep het dammetje op en zag in 1 oogopslag 200 ooievaars, drie kraanvogels veel sporenkieviten en andere steltlopers. Even later nog een vos en enkele van de wilde honden die daar wonen. Toch nog een mooie afsluiting. Ik was de taxi’s zat en besloot de volgende ochtend gewoon heen te lopen.

21 februari 2013

Bepakt en bezakt vertrek ik om 5 uur in de ochtend, nog in het donker, naar de SSTP. Na dik anderhalf uur lopen ben ik ter plaatse. Bij aankomst komt me al een rioollucht en rotte-eieren lucht tegemoet. De stank is behoorlijk en went niet echt doordat de wind af en toe frisse lucht aanvoert en je weer opnieuw moet wennen. Terwijl ik mijn telescoop in elkaar zet zie ik een roedel van 13 wilde honden, waar ik toch een beetje een angstig gevoel van krijg. Ze breken echter al snel op in kleine groepjes en blijken mij te mijden: ze zijn banger voor mij dan andersom . Twee van de honden gaan trouwens jagen op ooievaars, zonder succes en zonder vasthoudend te zijn: na anderhalve poging geven ze het op.

Door wilde honden opgejaagde ooievaars

Mooie verrassing zijn dan twee bonte kraaien. Verder veel soorten die al genoemd zijn, maar ook een afrikaanse tortelduif, watersnip en waterpiepers. Ik was vroeg gegaan onder andere om de kans te krijgen op zandhoenders die in de ochtend en avond daar komen drinken. Ik hoor om 7:40 dan eindelijk een enorme herrie “wicko wicko”, 100+ sahelzandhoenders vliegen over en landen in kleine groepjes. Ze zijn zenuwachtig en vliegen makkelijk weer op, zij zijn prachtig in de vlucht, snel, behendig, sierlijk. In het spaarzame riet scharrelen 5 waterhoentjes. Dan komt een nieuw kleiner clubje kroonzandhoenderen aanvliegen om te komen drinken. Die krijg ik op de grond heel erg mooi in de telescoop. Naast de bakken staan 200+ ooievaars, er vliegen 26 zwarte wouwen over die op een dijkje landen en er komen nog 5 kraanvogels prachtig neerdalen: poten recht naar beneden, hoofd recht omhoog. In een paar andere bakken zie ik ook de eerste eenden, als ik dichterbij kom vliegen opeens 2 ralreigers voor me weg. De eenden blijken wintertaling en slobeend. Prachtige ochtend zo!

Aan het einde van de middag neem ik een andere taxi naar de golfbaan van het Movenpick hotel. De aankomst daar is apart. De taxi moet wachten terwijl een barriere langs een checkpoint de weg verspert en een medewerker met een spiegel de onderkant van de auto controleert op bommen. Verder is de sfeer gemoedelijk. Je mag daar gewoon rondlopen ook al golf je niet en slaap je niet in het hotel. Hier hoop ik een hop te zien. Als eerste echter een bonte kraai en in de vijvers zitten heel veel tureluurs en een enkele groenpootruiter. Ook weer veel sporenkieviten. Toen ik die voor het eerst zag bij de SSTP was ik erg blij, maar al snel begonnen ze me op mijn zenuwen te werken met hun constante irritante alarmroep, zo hier ook weer. Ik zie al snel de hop die wegvliegt en me eigenwijs vanuit een boom aan blijft kijken. De vijvers van de golfbaan zijn erg goed. Ik zie nog grote zilverreiger, blauwe reiger, westelijke rifreiger, koereiger, flamingo, aalscholver, meerkoet (jeuh! 2) en dodaars. Ook nog een oeverzwaluw. Vanuit de taxi terug heb ik heel veel geluk, want ik zie ik nog een vale gierzwaluw.

22 februari 2013

Snorkellocatie

Deze dag ga ik snorkelen, maar aan zee valt het qua vogels toch weer wat tegen. Dat maken de vissen overigens ruimschoots goed! In de haven bij vertrek zit een zeer tamme mangrovereiger te vissen. Op zee wat Hemphrichs meeuwen en aalscholvers. Aangekomen bij wat scheepswrakken gaan we snorkelen wat echt een magische ervaring is: zo veel verschillende soorten, groot, klein, saai, gekleurd. Ook het koraal is prachtig. Alleen mijn flippers knellen erg en ik besluit de volgende duik zonder te doen. Even later varen we weg naar een ander stuk, maar het weer begint om te slaan, ik zie de eerste wolken van de vakantie, het begint te waaien en de stroming wordt sterker. Tijdens de tweede duik word ik meegevoerd door de stroming en in een ultieme poging om te ontsnappen aan een koraalrif haal ik mijn linkervoet open aan het vlijmscherpe koraal: had ik toch maar die flippers aangelaten! Ik zwem wel door want het bloedt dan wel maar het doet geen pijn, maar andere toeristen raken in de problemen (moe van de stroming) en de tocht wordt voortijdig afgebroken: het schip komt terug om ons op te pikken. Je zou zeggen dat ze wel een EHBO-doos hebben aan boord, maar nee. Ze waren dan weer wel erg behulpzaam met wc-papier en citroenen (om de wond te ontsmetten). Op de weg terug nog een aantal visarenden. Eentje dook in die karakteristieke houding die ik alleen maar kende van documentaires op een vis af maar brak helaas zijn aanval voortijdig af. Opstijgend werd hij/zij ook nog eens aangevallen door twee bruinnekraven.

Omdat ik deze avond terug zou vliegen had ik al uitgecheckt bij het hotel. Toen ik terug kwam heb ik mijn koffers meegenomen naar het zwembad en heb daar even in het chloorwater gezwommen en mijn voet verbonden. Dan nog een laatste Sakara-biertje en met het vliegtuig terug, de Nederlandse vrieskou in.

Michel Wijnhold

____________________

Soortenlijst waargenomen vogels

ZA=zeer algemeen (meerdere keren per dag op meerdere locaties, A=algemeen (dagelijks) Verder aantallen en locaties. Vetgedrukt zijn nieuwe soorten voor mijn lijst.

Links:

• www.birdforum.net: Sharm el Sheik
• Estbirding: Birding trip to Egypt
• www.osme.org: Tripreports
• www.surfbirds.com: Tripreport