Vogels in de Republiek Macedonië

Verslag van een verblijf van 12 - 17 juli 2009

door: Jan Allex de Roos

Inleiding

Wegens een sporttoernooi verbleven mijn vrouw en ik van 12 tot 17 juli 2009 in de badplaats Ohrid, gelegen aan het grote meer van dezelfde naam in het zuiden van de Republiek Macedonië. Tussen de basketbalwedstrijden door heb ik vogels kunnen kijken. Het totaal aantal waargenomen soorten bedroeg slechts 47, maar daar zijn wel een aantal bijzondere bij.

Macedonië

Bij de kerk van Sint Jovan staat men oog in oog met langsvliegende Dwergaalscholvers.

Deze onafhankelijke Balkanrepubliek (vroeger deel uitmakend van Groot-Joegoslavië) grenst aan Albanië, Griekenland, Bulgarije en Servië. Er wonen twee miljoen mensen, voornamelijk in de steden Skopje en Ohrid. De mensen zijn vriendelijk en het prijspeil voelt voor een Nederlander erg laag aan, al liggen de kosten van accommodatie, eten en drinken in de badplaats Ohrid (waar heel Macedonië in de zomer naartoe gaat) hoger dan in de rest van het land. Het land is bergachtig en bebost en er lijkt weinig houtkap plaats te vinden. Wel worden overal buiten de oude dorpen en stadjes grote nieuwe huizen gebouwd, kennelijk als buitenverblijven voor de rijkere Macedoniërs.

Het dennenbos van Ohrid.

Ohrid is een fraaie stad die bestaat uit een oud gedeelte op de heuvel en een nieuwer stuk aan de oevers van het meer. Aan het meer bevinden zich ook de grote hotels en de stranden. De oude stad is Unesco-werelderfgoed en kenmerkt zich door enkele fraaie kerken, een Grieks amfitheater, een middeleeuwse muur en een kasteel uit de elfde eeuw. Boven op de heuvel ligt een dennenbos met spectaculair hoge kliffen boven het meer.

Vogels

Ik had me qua vogels op deze reis helemaal niet voorbereid en de permanente aanwezigheid van de Dwergaalscholver bij het meer kwam dan ook als een verrassing. Het bleek dat rond de meren van Ohrid en het iets zuidelijker gelegen Prespa zo'n 600 paren van deze zeldzame Europese aalschover nestelen. Het kan goed zijn dat de Tito-kade in Ohrid de comfortabelste plek ter wereld is om onder het genot van bier en pizza de Europese Dwergaalscholver te observeren! Als u voor een luttel bedrag een bootje huurt, kunt u naar de vogels toevaren.

Het meer van Prespa, dat wij op 16 juli met de taxi bezochten, bleek een zekere plek voor de Roze Pelikaan. Hier zag ik ook een Schreeuwarend van zeer dichtbij boven het bos cirkelen. Het meer van Prespa en omgeving is voor vogels beter dan het meer van Ohrid en omgeving.

Hier volgt een geannoteerde lijst van de door ons in Macedonië waargenomen vogels. Ik volg de taxonomische volgorde van Mullarney & Svenssons ANWB VOGELGIDS VAN EUROPA.

1. Dodaars. Enkele in het meer van Prespa, 16 juli.

   Boven het kasteel van Ohrid vliegen allerlei soorten zwaluwen.

2. Fuut. Meerdere Prespa, 16 juli.
3. Roze Pelikaan. Ongeveer 10 op het meer van Prespa, 16 juli. Ze vissen in het gezelschap van de twee soorten aalscholvers. Zo nu en dan hopsen ze met hun grote flapvoeten over het water, spetterend en klapwiekend. Het zijn net VOC-schepen als ze op het water drijven.
4. Grote Aalscholver. Meerdere Prespa, 16 juli.
5. Dwergaalscholver. Tientallen in meer van Ohrid en 100+ Prespa. Zeer goed te zien vanaf de klif boven de kerk van Sint Jovan, boven de oude stad. Ik hoor dat de Dwergaalscholver in Noord-Italië de laatste jaren steeds talrijker wordt, dus misschien een voorbeeld van een zeldzame soort waarmee het, mede door de klimaatverandering, op Europese schaal beter begint te gaan?
6. Kleine Zilverreiger. 3, Prespa, 16 juli.
7. Ooievaar. Bezette nesten langs de snelweg ten zuiden van Skopje. Schijnt enorm achteruit te gaan in Macedonië.
8. Schreeuwarend. 1, boven bos bij meer van Prespa, 16 juli.
9. Meerkoet. Honderden, meer van Prespa, 16 juli.
10. Oeverloper. 3, meer van Ohrid, 15 juli.
11. Kokmeeuw. Honderden Ohrid en Prespa. Schijnen niet in de regio te broeden.
12. Geelpootmeeuw. 2 subadult, Ohrid, 13 juli.
13. Witwangstern. Ongeveer 5, Prespa, 16 juli.
14. Rotsduif/Stadsduif. Ohrid, ook op de kliffen. Veel vogels zien er zeer zuiver uit.

    De klif en het dennenbos bij Ohrid.

15. Turkse Tortel. Algemeen.
16. Zomertortel. Diverse, Ohrid, vooral bij de bossen op de heuvel.
17. Gierzwaluw. Ohrid.
18. Vale Gierzwaluw. 1, boven het kasteel van Ohrid, 14 juli.
19. Alpengierzwaluw. 10+, boven het kasteel, 14 juli.
20. Hop. 1, Ohrid, 17 juli.
21. Syrische Bonte Specht. 2, in het dennenbos(!) boven Ohrid, 14 juli. Man voerde jong.
22. Kuifleeuwerik. Enkele, onderweg van Skopje naar Ohrid.
23. Oeverzwaluw. Meerdere, Prespa, 16 juli.
24. Rotszwaluw. Enkele, bij de kerk van Sint Jovan, Ohrid.
25. Boerenzwaluw. Zeer algemeen.
26. Huiszwaluw. Zeer algemeen. Een geheel wit exemplaar foerageerde op 13 juli boven de bomen van de Boulevard Tito in Ohrid. Leek zelfs rode ogen te hebben.
27. Roodstuitzwaluw. 2, Prespa, 16 juli.
28. Witte Kwikstaart. Diverse.
29. Balkan Gele Kwikstaart. Paar met voer, oever Prespa, 16 juli.
30. Merel. 1 vrouw, ergens bij Prespa.
31. Braamsluiper. 2, in dennebos boven Ohrid.
32. Grote Karekiet. Uit elk rietveld, bij Ohrid en Prespa, klonk luide zang van deze soort, die kennelijk algemeen is in de juiste habitat.
33. Koolmees. Enkele in dennenbos boven Ohrid.

    Dwergaalscholver en Grote Aalscholver op het meer van Prespa.

34. Zwarte Mees. Diverse in dennenbos boven Ohrid.
35. Pimpelmees. Diverse in dennenbos boven Ohrid.
36. Ekster. Meerdere, hier en daar.
37. Gaai. Enkele buiten de steden.
38. Kauw. Kolonie in Ohrid.
39. Bonte Kraai. Algemeen, ook in het dennenbos!
40. Raaf. Boven de vuilstort van Ohrid.
41. Spreeuw. Algemeen.
42. Huismus. Algemeen.
43. Ringmus. Zeer algemeen in allerlei habitat, ook in het dennenbos!
44. Putter. Algemeen.
45. Groenling. 3 in de dennen, 15 juli.
46. Appelvink. 2, roepend overvliegen, oude stad Ohrid, 14 juli.
47. Cirlgors. Uitgevlogen nest, klif bij Sint Jovan, 15 juli.

Tot slot

De Republiek Macedonië wordt door vogelaars niet veel bezocht. Het is een land met veel redelijk ongerepte natuur en er valt ongetwijfeld nog van alles te ontdekken. Een bezoek aan het meer van Prespa is een must en levert enkele soorten op die in de rest van Europa heel moeilijk te vinden zijn. Helaas hebben wij de Kroeskoppelikaan, die er ook voorkomt, gemist.

Jan Allex de Roos