Verslag herfstbezoek Öland, Falsterbo en Kopenhagen

17-30 september 2011

door: Otte Zijlstra

Inleiding

Op zaterdag 17 september zijn we vertrokken met de VW kampeerbus van Marinco. We zijn eerst naar Kopenhagen gereden naar het Jaegersborg, tien kilometer boven de hoofdstad van Denemarken. Een mooie camping was vlak in de buurt. De camping eigenaar waarschuwde ons dat het erg druk zou worden op de camping vanwege de wereldkampioenschappen fietsen. We konden wel twee nachten staan. De volgende ochtend, zondag 18 september, vroeg naar het stadspark van Kopenhagen. Via het tunneltje bij de ingang van de golfbaan kwam we in het park terecht. Daar even gesproken met een terreinknecht van de golfbaan. Het bleek dat de edelherten nog niet actief waren. Razendsnel werden de plannen gewijzigd: we moesten eerst naar Öland en kwamen dan later terug. We hebben ons afgemeld bij de camping die erg begripvol waren en we zeiden dat we later terug zouden komen.

Daarna zijn we op weg gegaan door Zuid Zweden naar Öland. Onderweg was het meestal droog weer, maar op het eiland aangekomen begon het te regenen. Eerst via de westkant gereden en daarna het eiland dwars over gestoken. We zijn nog even bij de natuurboekhandel geweest om daar het ruime assortiment aan flora en faunaboeken te bekijken. Aan deze kant van het eiland zaten nog ruim duizend kraanvogels. We hebben de camping opgezocht in de zuidoost punt van het langgerekte eiland, vlakbij Ottenby. Op de camping waren niet zoveel gasten meer, ook vanwege het weer. We mochten de camper vlakbij de keuken zetten en konden op die manier erg handig gebruik maken van de bestaande voorzieningen. Het bleef de gehele avond regenen.

Maandag 19 september

Lange Jan

Het is droog en het weer lijkt op te knappen. We beschikten over internet in de keuken wat wel erg handig was. We reden ochtends eerst naar de ‘Lange Jan’ de markante vuurtoren op het puntje van het eiland. Onderweg zagen we al sperwer, tapuit en middelste zaagbek en grauwe klauwier. Bij de vuurtoren aangekomen bemerkten we enige nervositeit bij de aanwezige vogelaars. Er bleek een juveniele steppenkiekendief in het gras te zitten. Wij de telescoop er snel op gericht en een paar foto’s genomen. Deze fraaie roofvogel is duidelijk herkenbaar aan zijn mooie roestbruine kleuren en markante koptekening (ring om de kop/hals). Hij had een prooi geslagen en zat lekker zijn ontbijt weg te werken. Er waren die week al drie steppekiekendieven gezien en ook in Nederland werden ze waargenomen.

Grauwe Klauwier

We troffen een tweetal Nederlanders die hier al een week zaten; konden we mooi wat informatie inwinnen. In de middag een rondje gereden en wat boodschappen gedaan. Onderweg een gekraagde roodstaart op de foto gezet. Aan de oostkant weer veel kraanvogels overvliegend op zoek naar een rustplaats voor de nacht.

Dinsdag 20 september

Vroeg op pad omdat het een mooie dag beloofde te worden: helder en zonnig en een beetje wind. Bij de Lange Jan een broodje gegeten en zicht op een drietal zeearenden; als deze op de wieken gingen veroorzaakte dat veel onrust bij de pleisterende vogels, zoals ganzen een eenden. De gekraagde roodstaart (eerste jaars man) was ook actief en probeerde insecten te vangen. Die kregen we mooi op de plaat met sprinkhaan in de bek die echter ook weer ontsnapte. Rond een uur of tien kwam er plots mist opzetten.

Op woensdag herhaalden we dit ritueel. We hebben toen ook het mooie natuurgebied Beijershamn bezocht. Er was vroeger in het kader van de aanleg van een haven aan de westkant van het eiland een twee km lange dam aangelegd. Al snel bleek dat het gebied niet geschikt was, omdat het dichtslibde. Niet ideaal voor grote schepen wel voor eenden en steltlopers en die zitten daar massaal. Met name zijn de weken 22 en 42 zijn beroemd vanwege de vele vogels die men dan hier kan zien. Lokatie: N56.58223/O16.40.933. Onderweg naar de camping hebben we nog mooie plaatjes kunnen maken van de grauwe vliegenvanger.

Donderdag 22 september

Kleine Vliegenvanger

Het weer was eerst regenachtig dus besloten te ontbijten in de keuken. Omdat het al snel opklaarde vertrokken we toch naar de punt. Onderweg een geelgors in de boom en damherten aan de bosrand. Een veel te lichte smient viel op tussen zijn soortgenoten. Bij de punt was wel enige trek van piepers, kwikstaarten en zanglijsters. In de kersenboom werd een kleine vliegenvanger ontdekt. Die konden we met enig geduld op de foto krijgen. Het beek een jong mannetje te zijn.Toen we bij de punt wegreden zagen we nog een zeearend oversteken; altijd een indrukwekkend gezicht.

Daarna via een route die ons dwars over het eiland leidde naar de westkant. Daar zag ik een Sperwer in de kant zitten. Marinco kon stoppen, ik had me al achterin geïnstalleerd en kon, zodra de auto stilstond, snel een paar plaatjes schieten.

We gingen even daarna richting de ruim zes kilometer lange brug die ons weer naar het vasteland van Zweden zou brengen. Ons doel was Fyledalen en daar proberen de steenarend te verschalken. De coördinaten hadden we even op google-maps opgezocht, zodat we er probleemloos heen geleid werden. Omstreeks 17 uur kwamen we aan in Fyledalen op het inmiddels beroemde parkeerterreintje bij Eagle Hill. Er zat een flinke groep Nederlanders uit de Zaanstreek die nog niks hadden gezien, althans niet voor waar ze gekomen waren. We hebben geen steenarenden meer gezien die dag. Wel nog een mooie reegeit op de plaat gezet. We hebben hier de nacht doorgebracht. ‘s Nachts hoorde ik wel een bosuil en burlende edelherten.

Fyledalen

De volgende ochtend een wandeling in de buurt gemaakt. De camper even een stukje naar voren gereden en zo konden we mooi in het zonnetje zitten om koffie te drinken. We hoorden veel trekkende kepen en veldleeuweriken. Ook de rode wouwen en raven waren weer present evenals kruisbekken en zwarte mees t.p. Zo hielden we het prima vol.

Er was net weer een groep Nederlanders gearriveerd, uit de Achterhoek dacht ik, die al acht uur hadden geïnvesteerd in deze soort en niet gezien hadden. Om 11.05 zag ik een visarend aankomen en die konden we mooi bekijken. We maakten al aanstalten om te vertrekken, maar met de groep Nederlanders was het ook wel weer gezellig en bovendien zaten we lekker in het zonnetje. Om 11.30 kwam de eerste steenarend te voorschijnen en even later nog eentje die nog veel wit had op de staart en dus een jonger exemplaar. Om 11.35 kwam er een blauwe kiekendief voorbij.

We waren al met al zeer tevreden en gingen nu richting Vomb. Bij Klingavälsán is een mooi gelijknamig natuurreservaat aanwezig met uitkijktoren. Locatie: N55.67658/O13.50852. Dit is een vlak, laag gebied waar een beek doorheen meandert. Vanuit de vrijstaande hut konden we zien: torenvalk, rode wouw, slechtvalk en bruine kiekendief. In de beek een vrouw brilduiker. Op het parkeerterrein een witte kwikstaart.

Daarna, het was al 15 uur geweest, op naar Falsterbo. De camping was nog twee dagen open en ging op zondag dicht. Wij konden er nog een paar dagen staan. Boven de heide waren toch vijftig buizerds aanwezig en een enkele rode wouw aanwezig. Zo passeerden toch nog enkele bellen roofvogels ondanks het late uur, het was inmiddels half vijf. Snel nog een paar boodschappen gedaan; gelukkig was de winkel tot 19 uur open.

Zaterdag 24 september

Om 6.30 opgestaan en naar de punt gereden. Daar waren al veel vogelaars aanwezig en we konden maar moeilijk een plekje vinden om te parkeren. Alle normale parkeerplaatsen waren bezet door campers die daar konden blijven staan. Het stukje lopen naar de punt werd dus wat langer. Direct liepen we ochtends over de golfbaan naar de punt toe. Onderweg er naar toe hadden we het al in de gaten: er was een enorme trek van vink, keep, sijs, veldleeuwerik, boerenzwaluw en kwikstaarten. Ook groenlingen en een enkele klapekster passeerden evenals groepen holenduiven. De houtduiven komen later. Over zee trokken zo nu en dan groepen rotganzen en brandganzen.

Omstreeks 10 uur komen de eerste thermiek vliegers in actie. De sperwers zijn vanaf het ochtendgloren aanwezig, de buizerd en rode wouwen komen wat later. Ook de visarend is er op tijd bij omdat hij gebruik maakt van een actieve vleugelslag. Een enkele boomvalk, smelleken en wespendief passeerde nog. Ook een tweetal velduilen zagen we op een ochtend. Bij de terugkeer bij de auto kwam er nog een zeearend voorbij.

Terug bij het heitje was er grote opwinding. Het bleek dat ze een bastaardarend (great spotted eagle)in het vizier hadden. Deze bleek gezenderd dus hij werd door honderden Zweden opgewacht. Hij is gezenderd in één van de Baltische staten en uit de gegevens bleek dat hij ook al in Spanje was geweest. Ze vermoeden nu dat hij de oversteek waagt naar Duitsland. Ook een groep van 17 kraanvogels passeerden. In de namiddag werden we op de schouder getikt. Het bleek de groep Zijdewind e.o. van Herman W., Nico B., Michel K. en Peter S. te zijn. Die waren net gearriveerd en konden nog een mooi stukje trek mee beleven op de heide.

Zondag 25 september

Na de fantastische trekdag van gisteren was het vandaag wat rustiger. Het schema van het begin van de dag ziet er hetzelfde uit: eerst naar de punt en daarna wat eten. Daarna naar het heitje of bij het kanaal gaan zitten afhankelijk van de windrichting. Is er geen trek dan kun je het binnenland in om wat mooie gebiedjes te bezoeken. We hebben nog even gezocht naar een klapekster maar niet gevonden.

Falsterbo

De volgende ochtend was Nico B. er niet bij. Hij bleek ziek te zijn. Op dinsdag was het nog niet goed met Nico en hebben ze besloten naar huis te gaan. Bij controle bleek later dat hij een hartoperatie (bijpass) moest ondergaan. Op zondagochtend waren we net voor twaalf uur op de camping zodat we er nog wel op konden en van nu af aan er alleen nog maar af konden. Ook de toiletgebouwen waren afgesloten. Een vogelaar uit Alkmaar verbleef in zijn tentje en die mocht nog een nacht blijven. Wij hebben die nacht ook nog op de camping gestaan. De mijnheer uit Alkmaar is een paar keer met ons meegereden. Hij ging op dinsdag weer terug met de trein.

Er was veel trek op maandag op de punt van Nabben waaronder een klapekster en een slechtvalk. Voor de rest weer vink, keep etc. Daarna een gebiedje van Hammar bezocht. Dit kun je bereiken als je bij Höllviken linkssaf gaat (vanuit Skanor bekeken). Hier kwamen we een ouder echtpaar tegen en die vertelde ons dat er regelmatig Roodkeelpiepers werden gemeld uit dit gebied. We zijn het gebied een stuk in gelopen en kwamen wel een slechtvalk en een smelleken tegen. Deze was aan het jagen en dat gaat snel! Daarna naar het kanaal gegaan maar daar was het nu rustig. Gisteren stonden hier meer dan honderd mensen!

Op maandagavond moesten we een nieuwe staanplaats zoeken voor de camper. Die vonden we bij de schietbaan tegen het bos aan. Laat het nu net hun schietavond zijn!? Ik vroeg of het een binnenbaan of een buitenbaan was. Het bleek een buitenbaan te zijn en toen het donker werd hield het vanzelf op en om een uur of acht (20 uur) was alles weer rustig.

Dinsdag 27 september

Visarend

Na een rustige nacht ‘s ochtends weer naar de punt gegaan, maar daar was het rustig. Wel grote groepen eidereenden en rotganzen en een tweetal velduilen. Er vloog een duiker over de punt. Al snel hadden we het gezien en zijn vertrokken naar het kanaal dat gelegen is tussen Ljunghusen en Höllviken. Daar stonden al een paar mensen te kijken waaronder een tweetal Nederlanders en een paar Zweden.

We kregen een paar keer een melding door van de Zweden, maar de eerste zwarte wouw die ze doorgaven met een zeearend konden we niet vinden! Even later weer een melding van een slechtvalk en een zwarte wouw; die hadden we te pakken. Zo hadden we in een paar uur: 320 rode wouwen en het ging nog steeds door, een paar zwarte wouwen, slechtvalk 3, smelleken 3, torenvalk 5, raaf 2, paar blauwe- en bruine kiekendieven. De tellingen staan een dag later op: ‘Migration counts at Nabben, Falsterbo”, dus die hebben wij niet bij gehouden. Wel probeerden we leuke plaatjes te maken.

Daarna zijn we afgereisd naar het natuurreservaat Klingavälsán waar we al eerder waren. Het was een leuk gebied en we wilden daar de nacht doorbrengen. Vanaf de uitkijktoren heb je een mooi overzicht over het gebied. Een torenvalk ging mooi op ooghoogte staan bidden dus die konden we mooi pakken. Ook een paar kraanvogels streken er neer. Later een mooie zonsondergang. Het beloofde een koude nacht te worden dus de tweede slaapzak kwam goed van pas. De volgende ochtend stond de temperatuur op 5 graden C.

woensdag 28 september

Edelhert

In de loop van de ochtend, het is inmiddels woensdag 28/9, zijn we vertrokken naar Denemarken. We wilden daar het stadspark bezoeken van Kopenhagen. Daar lopen daar een driehonderd edelherten, een honderdtal sika’s en een 1700 damherten. Dit park ten noorden van Kopenhagen is bekend sinds 1669. Toen is er een hek omheen gezet zodat de koning, Frederik III wat te jagen had in de buurt. Dat beviel en in 1670 is het verdubbeld in oppervlakte. Een naburig dorp werd ontruimd en opgeruimd. Dan kon nog in die dagen. Het park was bedoeld als jachtgrond en dan met name voor de honden. Die zouden het wild dan op moeten jagen tot ze uitgeput neergingen. Een speciaal geselecteerde jager mocht dan het genadeschot geven. De partij van de dieren bestond toen nog niet.

In 1756 werd het open gesteld voor het publiek. Het kasteel werd gebouwd in 1736 en werd gebruikt door de koninklijke familie. Ze hadden een mooie noviteit bedacht: De eettafel kon vanuit de keuken omhoog gebracht worden. Hadden ze geen last van het bedieningspersoneel!

In totaal leven er zo’n 2100 evenhoevigen in het grote park; elk jaar worden er 700 kalveren geboren en om overbegrazing te voorkomen worden er ook elk jaar 700 uit geschoten. Ook oudere mannetjes worden dan soms geruimd. Het schijnt dat de geweien van deze herten extra groot worden hier en soms een gewicht bereiken van 200 kg. In de winter worden de dieren bij gevoerd.

Helemaal in het zuiden van het park bevindt zich een amusementspark: Dyrehavsbakken. Daar is ook een ingang naar het park toe. Toen wij daar wandelden, waren er een aantal mannetjes aan het bakkeleien. We hebben het park drie keer bezocht en vooral de bezoeken in de avond loonden de moeite. De laatste avond kwam er een mooie zeemist opzetten vanaf de Oresund en konden we de herten op een andere manier portretteren. Van anderen hoorden we, die er al een week waren, dat het er dit jaar tam aan toe ging. Misschien kwam het wel doordat er een paar oude bokken uitgeschoten waren en er wat minder rivaliteit was.

Donderdag 29 september

Slot

vandaag hebben we het park twee keer bezocht en zijn overdag lekker bij de bus gebleven. Avonds konden we warm eten klaarmaken in de bij behorende keuken. Een andere ruimte konden we eten en de nieuw geschoten beelden op het notebook zetten en bekijken. Op vrijdagochtend zijn we om 7 uur van de camping weg gereden. Na een zeer voorspoedige reis, met in totaal 3200 km afgelegde kilometers, waren we om 16.15 weer thuis in Nw. Niedorp.

Otte Zijlstra, Niedorp

____________________

Links:

• Facebook Otte Zijlstra