Najaarstrek over Falsterbo 13 t/m 17 september 2008

door: de Falsterbogangers

Inleiding

Falsterbo ligt in het zuidoosten van Zweden en is één van de beste plekken in Europa om van de massale najaarstrek te genieten. Over Falsterbo vindt zowel de trek van zangvogels als die van roofvogels plaats. Tevens is er trek over zee, zij het in mindere mate. In 1995 was ik er voor het eerst, en ik werd gegrepen door het fenomeen van de trek. En ál die vogels, al die soorten, van de meeste had ik nog nooit gehoord. Ik kwam er als natuurliefhebber en ging als vogelaar terug. Na die eerste keer Falsterbo kocht ik m’n eerste goede kijker, m’n eerste goede gids, en ik ging vógels kijken. Ik werd lid van de Vogelwerkgroep IVN Groningen/­Haren, ging vogelreizen maken. In de loop van de jaren werd het vogelen een steeds belangrijker deel in mijn leven. Inmiddels ben ik als reisleider cq. vogelgids actief voor diverse natuurreisorganisaties, en het wordt alleen maar meer.

Ik heb deze reis naar Falsterbo georganiseerd als lid van de Vogelwerkgroep IVN Groningen/Haren, én als lid van de excursiecommissie van Avifauna Groningen. Het leek mij een aardig idee om deze trip aan te bieden aan de leden van de beide clubs, vanuit de gedachte de leden en organisaties nader kennis met elkaar te laten maken. We hadden immers al samengewerkt bij de Gevorderdencursus en bij het ontwikkelen van het cursusboek Wiekelen? De organisatie van deze reis is tevens mijn afscheidscadeau aan de Vogelwerkgroep IVN Groningen/Haren, na 13 jaar wordt het tijd mijn accenten te verleggen. Het idee was om één busje vol, dus 9 personen bij elkaar te krijgen. Toen in april de uitnodiging op de sites en in de Groeningen en de Grauwe Gors verscheen, stroomden de aanmeldingen in hoog tempo binnen. Ik besloot een extra auto mee te laten rijden, en zo meer mensen in de gelegenheid te stellen mee te gaan. Ik kon gelukkig extra slaapgelegenheid regelen met onze verblijfsplek: Lotsvillan aan het kanaal van Falsterbo (1). Dertien deelnemers werden het: Jantine van den Berg, Marjo Elzinga, Maaike Everink, Irene Kornet, André Sikkema, Willy Sjaarda, Ipe Weeber, Lieuwe van Welie, Martin Weyer, Carrie Wesselius, Jeanne Willemsen, Piet Zuidhof en Anne van der Zijpp, voor vijf dagen Falsterbo. Het programma globaal: ’s ochtends vroeg op ‘de punt’ (2) voor de zangvogeltrek, in de loop van de ochtend naar de heide (3) voor de roofvogels, ’s middags excursies naar diverse plekken in de omgeving. Hieronder een verslag van dag tot dag van verschillende deelnemers.

Lieuwe

foto: Jantine van den Berg

Zaterdag 13 september 2008

Heenreis en wandeling bij de vuurtoren

Die ochtend, heel vroeg, was het druk in de Rijnstraat. Alle deelnemers verzamelden zich daar bij huize Zuidhof. We wilden om 5 uur rijden, en dat lukte ook nog! Toen we Martin bij Zuidbroek hadden opgepikt kon de trip echt beginnen. Bus en auto hielden contact per walkie­talkie, dat werkte goed. We reden pal naar het oosten en in Duitsland knalde de felle ochtendzon ons recht in het gezicht. Onderweg keken we uit naar Buizerds, Reeën, en we zagen een Grote Zilverreiger overvliegen. In Puttgarten namen we de veerboot naar Rodbyhavn, en daarmee kwamen we in Denemarken. De oversteek duurde drie kwartier, het waaide flink. Qua vogels leverde de boottocht niets bijzonders op, we zagen slechts wat Aalscholvers en Grauwe Ganzen. Net op weg in Denemarken kwam er wel een groep van 20 Kraanvogels laag overvliegen: dit ging goed komen! Verder zagen we de eerste van vele Bonte Kraaien. Ik vind ze daar, in dat noordelijke licht, extra mooi. In Denemarken tuft het rustig door. Vanaf de indrukwekkende Öresund­brug tussen Kopenhagen en Malmö zagen we het schiereiland van Falsterbo al liggen.

Braamsluiper. Foto: Anne van der Zijpp

Om half twee kwamen we aan bij Lotsvillan, we werden opgewacht door een groep vogelaars die de lucht afspeurden naar roofvogels. De locatie blijkt daar een prima plek voor te zijn. De vogelaars waren overigens niet enthousiast: de wind kwam uit het noordoosten, en dat levert voor Falsterbo weinig stuwing op. Onze Zweedse hostess Eva Kjellin was er ook, en liep met ons de slaapkamers in Lotsvillan bij langs. Na wat schuiven en schurken was iedereen tevreden met zijn/haar plek.

De eerste excursie ging richting vuurtoren. Een wandeling langs de kust is een mooie kennismaking met Falsterbo. Het ligt allemaal vlak bij elkaar, na 10 minuten rijden waren we er al. Toen ik uit de bus stapte zag ik een grote meeuw.. ja hoor, een Visarend kwam prachtig over zeilen. In de verte vloog een Boomvalk, en er waren veel Torenvalken. In de bosjes bij de vuurtoren werden de eerste zangvogels gespot: veel Roodborsten, en een vrouwtje Gekraagde Roodstaart. Voorts wat Tjiffen en een vrouwtje Bonte Vliegenvanger. Boven zee vlogen een Brilduiker en de enige Zeekoet van de hele trip. Martin spotte een Roodhalsfuut, met het tegenlicht kostte het even om ‘m ‘af’ te maken. In de verte vlogen twee Grote Sterns ‘naar noord’. Toch waren er ook al roofvogels te zien: 5 Wespendieven, een stuk of wat Buizerds, een vrouwtje Blauwe Kiekendief en één Smelleken. Leuk waren ook twee late Gierzwaluwen, ook de enige van de trip. Op de terugweg spotte ik vanuit de bus nog een overvliegende Slechtvalk.

Terug in Lotsvillan werd de eerste corvee­kook­ronde geregeld, en mochten de liefhebbers borrelen. We aten linzensoep. Na de maaltijd mocht ik uitleg geven over het programma van dag tot dag en de gang van zaken tijdens een vogelreis. Voor een aantal deelnemers betekende dat het ingewijd worden in het ritueel van het ‘lijsten’. Die eerste dag was een lange dag: rond 10 uur ging iedereen plat.

Lieuwe

Zondag 14 september 2008

Steenarend. Foto: Anne van der Zijpp

Opstaan volgens strak schema om 5.15 uur of eerder om tegen 6.15 uur te kunnen vertrekken. Dus in de rij voor de douche, kleden, brood smeren en lunch bereiden en weg… Inderdaad om 6.20 uur. We lopen of liever kuieren naar de punt (Nabben). Er wordt een Velduil gezien, jagend. Op de punt is het druk met Zweedse vogelaars. Het is wat winderig en een beetje koud. Iedereen heeft zich er goed op gekleed. We genieten van de vele Sperwers, watervogels en zangers. Koffie en broodjes worden genuttigd. Om even na negenen wandelen we terug. De eerste golfers verschijnen. We zien Goudhaantjes en een Zwarte Specht die wat later in het net vliegt en een ring krijgt. De ringers tonen hem/haar even later aan het vogelaarsvolk. We gaan naar de heide Torenvalken, Sperwers, Buizerds, Wespendieven en een enkele Boomvalk en op puur geluk vlak voor we weggaan wordt er een Bastaardarend gespot.

Terug bij Lotsvillan zien Deense vogelaars een adulte Zeearend. Na de lunch vertrekken we naar Fyledalen. De weg langs de kust is weliswaar mooi, maar zit ook vol verkeersdrempels. We bereiken Fyledalen. Op een rustige plek, een heuvel wachtend op de dingen die komen. Even is er een glimp van de gewenste Steenarend… Dan gaat de belangstelling uit naar een Ruigpootbuizend tot de kreet: daar is hij… geslaakt wordt. En o wonder van geluk het zijn er twee: een adult en een juveniel. Ze laten zich prachtig zien en van zeer nabij. Ons geluk kent even geen grenzen. De terugreis is vervuld van prachtig laag licht met een donkere lucht in oostelijke richting. Het landschap is verrassend mooi. We verrijden ons zeer behoorlijk en verspelen zo ongeveer 30 min. Tegen 19.00 uur zijn we terug en genieten van een heerlijke spaghetti maaltijd met chocolade vla en slagroom na. Dan wordt het tijd om te ´lijsten`, koffie en een borreltje. En een ieder zakt af richting bed: moe maar voldaan zoals dat heet.

Anne

Maandag 15 september 2008

Foto: Jantine van den Berg

Al vroeg op de punt, Nabben. Nog voor de zon van achter de wolken te voorschijn komt. En het is er al druk, zodat het lastig parkeren is. Lopend met de telescopen worden we bijna weggegolfd (en gekeken). De co­ëxistentie van golfers en vogelaars is niet altijd zo harmonieus.

Verslag van de wandelclub

Maaike, Marjo en Irene. We zijn ‘s morgens vroeg van de jeugdherberg vertrokken om lopend naar de Punt te gaan. Het plan was om zoveel mogelijk langs de kust te blijven. Niet helemaal gehaald maar toch een heel eind getippeld. Prachtig weer. Wat hebben we allemaal gezien? Torenvalken, Sperwers, Sijsjes, Vinken, Goudhaantjes in de duinen en tussen de vakantiehutjes­huizen­ en paleizen. Op het strand aangespoelde kleine mosselen en roze schelpjes. Op de heide veel gagel en een opvliegende Watersnip, een Tapuit en een Velduil bleef rustig zitten poseren. Marjo zag een vos en deze draaide zich ook naar ons om. Heel erg leuk. Gelukkig was het droog, als het nat is, zijn de greppels waar we doorheen liepen vast met veel meer water gevuld. Het militair oefenterrein was een obstakel waar we omheen gelopen zijn, toen kwamen we tussen de schotse Hooglanders uit. Op de vogeluitkijkpost even een broodje gegeten en daarna langs het strand heen en door de duinen terug om om 12.00 uur bij de groep op de hei aan te sluiten.

Irene

Dinsdag 16 september 2008

Sperwer. Foto: Ipe Weeber

Vanmorgen 6.30 uur opgestaan en een kleine boswandeling achter het huisje gemaakt. Zag daar een eekhoorn! Na een ontbijtje op het balkonterras zagen Lieuwe en ik een ijsvogel over het kanaal vliegen. Omdat het ochtendprogramma min of meer vrij was, besloten Lieuwe en ik naar de pier te gaan lopen ± 1.5 km langs het kanaal. Onderweg veel mezen. Bij het VVV kantoor aangekomen zagen we een Parelduiker voor een groot deel nog in zomerkleed. Het beest was op de rechter zijkant zwart van de olie. We dachten dus dat het beest wel ter plekke zou blijven en besloten Piet die om ± 9.00 uur met de bus ook naar de pier zou komen te sms’en. Verder op de pier een Oeverpieper en een Grote Gele Kwik. Toen we vervolgens nog een keer naar de Parelduiker wilden kijken bleek het beest toch opgevlogen te zijn zodat de rest van de groep het beest helaas heeft gemist.

Toen we terugliepen zagen we nog Grauwe Vliegenvanger en Kruisbekken. Bij het huisje aangekomen stonden daar al 2 Zweedse fanatieke vogelaars en ontdekten we dat het eigenlijk een goede plek was om roofvogeltrek waar te nemen. We zagen veel Rode Wouwen en Buizerds hoog en snel overkomen. ’s Middags warm gegeten om vervolgens naar Krankesjön te gaan. Mooie hoge uitkijktoren waar we o.a. twee voor de soortenlijst missende eendensoorten Krakeend en Tafeleend zagen. Ook Dodaars. Visarend al duikend 10­tal keer gezien, 20 Kraanvogels kwamen erg mooi over. Op weg naar de Oehoe besprak Carrie voor ons het slokdarmsleufreflex van kleine kalfjes. Het voert te ver om dat hier uit te leggen. Het bezoek aan de steengroeve leverde wat de Oehoe betreft geen succes. ’s Avonds om 10 uur serveerde Carrie Jägermeister zodat een lange dag besloten kon worden.

André

Woensdag 17 september 2008

Dag van vertrek

Rode Wouw. Foto: Anne van der Zijpp

De vorige avond was afgesproken dat we om ongeveer 11.00 uur zouden vertrekken. Inpakken en schoonmaken vanaf 10.00 uur. Er was die dag geen gezamenlijk programma meer, ook geen gezamenlijk ontbijt. Een deel van ons is nog even met de bus weggeweest naar de noordelijke uitmonding van het kanaal. De juveniele Grauwe klauwier zat er nog. Een nieuwe soort voor de lijst was een Roodborsttapuit. Als notoire einzelgänger koos ikzelf voor alleen rondstruunen met verrekijker en camera rondom de jeugdherberg. Altijd leuk, veel kleine vogeltjes zoals Sijs, Goudhaantje, Vink, Zwarte mees, Winterkoning, Fitis enz.. Ik zag en hoorde een Kruisbek overvliegen met een lage vluchtroep.

Naast de zichtwaarneming van Martin van de vorige dag opnieuw een aanwijzing voor het voorkomen van Grote kruisbek in de omgeving. Kleine groepjes gewone Kruisbekken vlogen er ook rond. De Grote kruisbek broedt ook in Zuid­Zweden. Vlak voor ons vertrek, bij het inladen van de bagage, vloog er nog heel mooi een Zwarte Specht over. Klokslag 11.00 uur reden we weg. De terugreis verliep voorspoedig en rond 20.00 uur waren we weer in Groningen. Onderweg werd nog gezamenlijk plichtsgetrouw de waarnemingenlijst van deze laatste dag bijgewerkt. Persoonlijk vond ik het een erg geslaagde excursie met een leuke groep mensen. Roofvogeltrek op deze schaal had ik nog niet eerder gezien, en dat ondanks de ongunstige noordoostelijke wind. Door diezelfde wind was er helaas maar weinig zichtbare zangvogeltrek.

Ipe

Zeearend. Foto: Ipe Weeber

Nawoord

Met veel plezier heb ik uit jullie dagverslagen dit eindverslag samengesteld. Hiermee kunnen we terugkijken op een geslaagde vogelexcursie naar Falsterbo.

Jantine

____________________

Links:

• Website Falsterbo
• Falsterbo Zweden Artportalen
• Lotsvillans Vandrarhem
• Soortenlijst Falsterbo trip 13 -17 september 2008

Boodschappenlijst van Willy en Carrie