Ruidhorn anno 2011

door: Ko Veldkamp

2 april 2011

Vanmorgen, 02.04.2011, ben ik naar de Eemshaven gereden. Reden voor deze trip was om te kijken hoe het zgn. "Compensatiegebied" er na ongeveer 1 jaar bij zou liggen. Eind 2009 is men met de werkzaamheden (2e fase)  begonnen.

Het perceel "De Ruidhorn" maakt onderdeel uit van de Emmapolder, die in 1943 is drooggelegd. De Ruidhorn ligt tegen de Waddendijk aan en tussen 2 landbouwpercelen in.

De sloot aan de noordkant vangt door zijn lage waterstand echter een grote hoeveelheid zoute kwel weg. De bodem bestaat voornamelijk uit zavel[ Poldervaaggrond]. Het perceel is tot 1994 als bouwland in gebruik geweest en sindsdien in het bezit van Natuurmonumenten en toen zijn ook de eerste inrichtingsplannen gemaakt.

Het doel was om een dras-plas gebied met brakke kwel te creëren en als zodanig een natuurgebied met een speciale waarde voor broed- en trekvogels en zoutminnende planten.

In 1998 zijn de eerste werkzaamheden uitgevoerd. In die periode is er ongeveer 80.000 m3 grond afgegraven om een plas en een 3-tal slenken te maken. In de tweede fase (2000-2002) is ongeveer 200.000 m3 grond afgegraven, tot een meter diepte, in het noordelijk deel. Vanuit de plas zijn de 3 slenken met glooiende oevers gegraven naar het noorden toe, die uitwateren in de kwelsloot, die parallel langs de Waddendijk loopt. Hierdoor is een gevarieerd en reliëfrijk gebied ontstaan Voor zowel de flora als de fauna.

De zgn. "Bouwvoor" (dit is de bouwrijpe grond) is geheel verwijderd.

Conclusie:

een uitstekende dras-plas gebied is zeker ontstaan, evenals een broedgebied voor een groot aantal vogels, o.a. Kluut, Bergeend, Graspieper, Tureluur, e.v.a. soorten.

Dit compensatiegebied is, in opdracht van Groningen Seaports, in samenwerking met de energiebedrijven RWE en Nuon ingericht als "nieuw" natuurgebied ter compensatie van de verloren gegane natuurgebieden, als gevolg van de komst van steeds meer bedrijven, de Eemshaven. Het gaat hierbij om ca. 50 hectare die terug werd gegeven aan de natuur. Een gedeelte van deze compensatie vindt deels plaats op het land. In eerste instantie is het "oude" gebied van Ruidhorn (oorspronkelijk gebied Ruidhorn was ca. 20 Ha) aangepakt.

In tweede instantie ging een gedeelte van de Emmapolder op de schop.

Tussen Ruidhorn en de westkant van Noordgastransport (NGT) is in totaal 200.000 m3 grond verzet. In de gedeelte aan de oostkant van Noordgastransport, in de Emmapolder, werd nog eens 170.000 m3 grond omgewoeld. In totaal is het natuurgebied, dat onder beheer staat van Natuurmonumenten, ca. 70 Ha groot.

In mei 2010 waren de meeste werkzaamheden gedaan en na het broedseizoen zijn de 3 "vandalisme-bestendige" uitkijkposten (kijkschermen) geplaatst. 1 ervan staat op een verhoging in de Emmapolder en de tweede staat eveneens op een verhoging ten noorden van NGT. De derde staat aan de rand van het gebied bij schapenboer Knol, aan de Emmaweg 64 in Uithuizen. Deze uitkijkpost is makkelijk met de auto te bereiken, al hoewel er weinig parkeergelegenheid is. Hier kunnen slechts 3-4 auto's staan. De andere twee uitkijkposten zijn alleen per fiets of lopend te bereiken.

De uitkijkpost in de Emmapolder kan met de auto bereikt worden tot aan het hek van NGT, via de middenweg. Daarna is het ongeveer 400-500 meter lopen in de richting van de dijk.

De uitkijkpost langs de dijk is eigenlijk alleen lopend of met de fiets te bereiken. Ook hier zit nog een wandelingetje aan vast van ongeveer 300 meter. Van achter deze kijkschermen is het gebied naar alle kanten zeer goed te overzien. De drie kijkschermen zijn zo uitgevoerd, dat ook de allerkleinste bezoekers wat kunnen zien. De kijkgaten zijn op verschillende hoogtes uit het metaal gesneden. In de [vroege] ochtenduren valt het zonlicht schitterend over het gebied. Het ligt tevens in de bedoeling dat er in het gebied, op termijn groeps-wandelexcursies worden georganiseerd, onder leiding van een gids van Natuurmonumenten.

Al tijdens het gereed komen van de eerste fase in De Ruidhorn, deden de Kluten een poging om te gaan broeden. Deze zgn. "Pioniervogels", evenals de Tureluur, Witte kwikstaart en ook de Kleine plevier, betrekken als eersten zo'n nieuw gebied. Vanaf het voorjaar 2003 werden de eerste Lepelaars hier werden waargenomen.

Ook een gedeelte van de aangrenzende Waddendijk is meegenomen in het nieuwe gebied. Op de dijk groeien nu diverse soorten gras en het is de bedoeling dat op geheel natuurlijke wijze zo kaal mogelijk te gaan houden. Hiermede is tevens een nieuw foerageergebied ontstaan voor de Velduil en de Blauwe kiekendief, die door alle werkzaamheden en industrie, uit de Eemshaven zijn verdreven.

Hierbij ook de lijst van de vanmorgen waargenomen vogelsoorten:

In mijn ogen is dit gebied nu al een succes. Dit jaar nog het resultaat van het broedseizoen afwachten en dan is het beeld bijna compleet. Alhoewel dan al snel weer de trekvogels komen, om hun kostje bij elkaar te scharrelen.

Dus alle redenen om er als natuur- en vogelliefhebber ook eens te gaan kijken. En dan zijn er natuurlijk nog een aantal vogels die ik niet heb gezien.

Het gebied is nu nog kaal en er groeit nog geen gras op de "heuvels" van de uitkijkschermen. Dus trek vooral de eerst komende tijd laarzen of stevige schoenen aan. Het pad naar de schermen zelf is al voorzien van een zandlaag.

Nadat alle werkzaamheden waren voltooid is het totale "brakwatermoerasnatuurgebied", dat is omgeven door nu hier en daar nog smalle rietkragen, op 29 november 2010 officieel geopend. Dit geschiedde door wethouder Jan Dobma van de gemeente Eemsmond. De 2 door hem losgelaten Veldmuisjes, symboliseerden de overdracht van dit nu al prachtig natuurgebied.

En ook zij voelen zich hier al helemaal thuis.