IJslandse Grutto

[arenaria]

Foto 5 in deze reeks kan een IJslandse Grutto zijn (helemaal steenrood, zo lijkt het, maar het is de minst duidelijke foto in de reeks). De andere 6 foto's tonen (soms fraaie) opnames van 'gewone' Grutto's.

Jan Allex

[IpeWeeber]

Ik heb mij er nog eens in verdiept en ik denk dat geen enkele foto met 100% zekerheid een ijslander laat zien.
Het probleem is dat wij hier in Nederland maar zelden een volledig uitgekleurd exemplaar te zien krijgen.
De diep roodbruine veertjes op de rug zijn pas vanaf april te zien (DB kenmerkengids). Het gaat hier met name om de mannetjes.
Een goed kenmerk van IJslandse grutto (overigens geen aparte soort maar een ondersoort van de grutto) is ook de zware bandering op de onderzijde, vaak tot op de onderstaartdekveren. Op sommige foto's is dat mooi te zien, maar het is geen doorslaggevend kenmerk.
Het effen grijze vleugelveld op de gesloten vleugel is ook belangrijk; bij ijslandse steekt dat licht af tegen het diep roodbruin van de rug.
De bandering op de onderzijde loopt bij de gewone grutto verder door naar boven op de borst.

Enkele foto's van grutto's op IJsland zijn te zien op Lauwersmeer.com.
Even googlen op ijslandse grutto levert verder veel informatie en foto's op.

groeten, Ipe Weeber

[arenaria]

Hoi Klaas,

ga over een maand naar de Ezumakeeg en je zult daar zien hoe een IJslandse Grutto eruit ziet- ze zijn echt heel anders dan een Grutto en best zeldzaam. We hebben nu (29 maart) te maken met mooi uitgekleurde mannen van de Grutto.

Groet,

Jan Allex

[meeuwiss]

Op de geplaatste gruttofoto's kan ik inderdaad ook geen IJslandse Grutto ontdekken.
Momenteel zitten in de Ezumakeeg tussen de gewone Grutto's ook een aantal IJslandse grutto's. De kenmerken waar ik altijd direct oplet bij de IJslandse grutto zijn: een kortere snavel, kortere poten (staat dus dieper in het water), bruinrode kleur van onderzijde loopt verder naar achteren door dan bij de gewone grutto.
Op de foto van mijn Steppekievit in de Ezumakeeg van 28 maart staan 5 soorten stellopers bij elkaar, van links naar rechts: Grutto, Steppekievit, IJslandse Grutto, Kievit, Grutto en Kemphaan.
Het verschil is goed te zien tussen de IJslander en gewone Grutto.
Groet
Guido Meeuwissen

steppekievit2web.jpg (82.74 KiB) Viewed 15740 times

[IpeWeeber]

Deze is van 3 april, Koningslaagte. Er waren ongeveer 10 van dit soort mannetjes aanwezig op een totaal van ca. 120 grutto's.
Ik moet mij al sterk vergissen als dit geen IJslander is.

Ipe

g-ijslandse grutto15 a.jpg (325.61 KiB) Viewed 15555 times

Dit is dezelfde vogel als boven

g-ijslandse grutto16 a.jpg (324.95 KiB) Viewed 15555 times

[meeuwiss]

Dag Ipe,
Heb je ook foto's gemaakt waarbij zowel de Grutto als de IJslandse Grutto samen in beeld staan. Dan kunnen we zien of inderdaad de (opgewipte)snavel en de tibia korter zijn bij de IJslandse. Deze foto geeft voor mij te weinig informatie om mij de overtuigen van een IJslander.
Groet
Guido

[arenaria]

Ik denk dat we het idee dat deze twee vormen altijd 100% zuiver zijn, moeten laten varen. De vogel op de foto heeft wat mij betreft de lange, rose snavel van een ''gewone' Grutto en de veerkleur van een IJslandse. Het rood op de buik loopt weer niet ver genoeg door voor een echte IJslander.

Misschien is het sleutelwoord wel clinaal. Misschien ook wel hybridisatie. Gemengde genenpool?

Jan Allex

[IpeWeeber]

Ik heb hierbij nog een foto toegevoegd van 2 mannetjes Grutto waarbij duidelijk een verschil in lengte van de snavel is te zien.
IJslandse Grutto heeft kortere snavel en poten dan Grutto.
De vogel rechts (Kardingeplas, 6 april 2011) zou een ijslander kunnen zijn.
De vogel links (Oostpolder, 26 maart 2011) is een gewone grutto en broedvogel daar.

Ipe

rechts: mogelijk IJslandse Grutto, links: Grutto

g-ijslandse grutto17 b.jpg (162.24 KiB) Viewed 15462 times

[Bauke]

Snavels van steltlopers slijten en groeien erg hard. In de lengte kan dus wat variatie zitten. Onderstaande tekening komt uit het boek Shorbirds van Bruno Ens et al.

Snavel.JPG (40.64 KiB) Viewed 15422 times

[meeuwiss]

Aan de hand van foto's, waarbij beide (onder-)soorten zijn te vergelijken kunnen genoemde kenmerken voor IJslandse grutto's veel beter vastgesteld worden. Dan is het waarschijnlijk een optelsom van kenmerken van de IJslander zoals: grijze bovenvleugel, bandering loopt door tot ver onder de buik, afgewisseld met roodbruine banderingen, roodbruine kleur in sommige manteldekveren komt terug in de borst, kortere poten en snavel. In het boek Shorebirds van Richard Chandler wordt een nog niet op dit forum behandeld doorslaggevend kenmerk behandeld. "Nominate limosa is the largest race, with longer legs, deeper-based bill and longer neck. The deep bill-base of limosa gives it a flatter, less rounded forhead than islandica"
M.a.w. door verschil in ligging van de snavelbasis heeft de IJslander in voorkomen een wat rondere kop, steiler voorhoofd, de gewone Grutto heeft een vlakker voorhoofd. Dit verschil tussen beide soorten uit zich pas op volwassen leeftijd!
Op Birdpix is dit ronde kop kenmerk van de IJslander goed te zien.
Op de site Skua.nl wordt door deskundigen aan de hand van foto's het verschil tussen de soorten uitgelegd.
Het lijkt er een beetje op dat de discussie over de grutto's dezelfde kant uitgaat als bij de Toendra/Taigarietganzen.
Een gruttokenner van de Landschotse heide, waar elk jaar tientallen IJslanders pleisteren gaat zelfs eerst uit van het gedrag van de IJslanders binnen een groep grutto's. Aan de hand van hun afwijkend gedrag weet hij steeds de IJslanders te determineren.
In de Ezumakeeg zijn de IJslanders dan in eerste instantie gemakkelijk te determineren door hun gedrag. Vaak staan ze in groepjes van 100 of meer apart te rusten, gescheiden van de gewone grutto's.
De IJslander doet het als soort nog steeds erg goed en gaat in aantal zelfs vooruit en zal meer en meer worden waargenomen op slikvlaktes in Nederland.
De laatste foto van Ipe overtuigt mij nog niet, ik vind het verschil in soort moeilijk vast te stellen.
Groet Guido

[arenaria]

Misschien ten overvloede: IJslanders zijn vaak laat in Noord-NL. Als je ze ziet, zijn ze vaak duidelijk (idd bv in de Ezumakeeg, geïsoleerde groepen). Het vaststellen van IJslanders in de Koningslaagte, vroeg in het seizoen en tussen de 'gewone Grutto's' is grotendeels wishful thinking.

Jan Allex

[Rudy]

De ijslandse van Ipe lijken mij geen standaard vogels en zouden ook gewone kunnen zijn. Vooral de laatste heeft nog een erg hoge tibia. De eerste heeft een goede grondkleur maar geen goede onderbuik; tibia is niet goed te zien.

Ik geloof niet zozeer in clinale effecten als IJslande Grutto inderdaad beperkt is tot IJsland Het vraagstuk spitst zich ook vooral toe op de vrouwtjes van IJslandse. Die zijn groter en minder uitgesproken dan de mannetjes. Ik denk dat die vooral onderschat worden (vooral in gemengde groepen) en voor een 'clinaal' effect zorgen.

Rudy

[arenaria]

Geen idee hoor, maar als IJslanders alleen paren op IJsland dan zou er idd geen tot niet veel genetische vermenging op kunnen treden. Als ze dat niet doen - met andere woorden: als ze ook op trek al paren, dan kan er wél vermenging optreden.
Maar nogmaals, ik weet dat niet hoor.

Jan Allex

[arendschraal]

wie "durft" met stelligheid te zeggen of op deze foto
de IJslandse Grutto staat? Gemaakt op 16-04-11 bij Ellerhuizen.

met dank, Arend Schraal

vogels Ellerhuizen 002kl.jpg (259.52 KiB) Viewed 11549 times