IJsvogels en kou

hier kunt u oproepen, mededelingen, excursies, lezingen van anderen(derden) plaatsen.

Moderator: hdelange

Maricée Ten Bosch
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 80
Joined: 04 Mar 2009, 17:41

Re: IJsvogels en kou

Post by Maricée Ten Bosch »

Voor wie het leuk vindt om meer over de naamgeving te lezen, zie:
http://www.ijsvogels.nl/cms/pivot/entry ... =28&w=menu.

Op dezelfde site las ik:
In 1995 is de Vogelbescherming Nederland gestart met een initiatief om het herstel van beken met hun karakteristieke flora en fauna aan te pakken. In samenwerking met o.a. Natuurmonumenten en de Unie van Waterschappen werd het 'Project IJsvogel' gestart. Op veel plaatsen in het land heeft dit al geleid tot het terugbrengen van beken in hun oorspronkelijke staat. De beken mogen weer meanderen en overstromen en zo ontstaan weer natuurlijke steile oevers. Dat het project succesvol is blijkt wel uit het feit dat er vaak de eerste lente na het herstel van een beek al broedende ijsvogels worden aangetroffen.

Ik ben deze week maar 'gewoon' in touw gebleven met wakken hakken, zoals Ana schreef 'voor de gemoedsrust' en omdat ik het leuk vind. Je kunt het jammer vinden dat het landschap in het verleden verpest is, maar bij de pakken neerzitten en mopperen heeft geen zin. Alles verandert nu eenmaal, beter daarin mee te gaan en je steentje bij te dragen, zo zie ik het.
Dat de ijsvogel deze week onze aandacht heeft, is mooi meegenomen (zelf heb ik 'm nog niet gezien, hoewel mogelijk gisteren rond 18.00 uur in het Noorderplantsoen - al donker; een zoektocht vanmorgen leverde echter niets op).

Maricée
User avatar
arenaria
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 1125
Joined: 10 May 2002, 23:00

Re: IJsvogels en kou

Post by arenaria »

Etymologie: het is idd niet zo dat het NL een afleiding is van het Duits. Het zijn beide vormen van West-Germaans en allerlei dialecten en talen ontstonden tegelijkertijd in verschillende regio's (en splitsten zich later weer uit en gingen door omstandigheden nog later weer in elkaar op). Denk aan veranderingen in infrastructuur (klimaat!!!) waardoor ineens nieuwe handelswegen ontstonden (en aan uitvindingen zoals een schip dat niet zonk op zee).

Ik weet het niet.

Wel vraag ik me af wat er waar is van de bekende volkskennis dat IJsvogels in NL pure standvogels zijn. Denk aan de gezenderde Roerdomp laatst, ook altijd gedoodverfd als de ultieme standvogel, die zich niet bedacht en in één ruk naar Senegal vloog.
Een paar jaar geleden zaten mijn vrouw en ik lekker in oktober in de zon aan de kusten van de Peloponnesus, Griekenland. En elke 100 meter een IJsvogel aan die kust. Die vogels zijn niet gek, die hadden het daar al veel eerder ontdekt dan de mens en Ryanair niet nodig, zelf vleugeltjes.

Jan Allex
User avatar
anaburen
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 754
Joined: 13 Nov 2002, 00:00
Contact:

Re: IJsvogels en kou

Post by anaburen »

arenaria wrote:Wel vraag ik me af wat er waar is van de bekende volkskennis dat IJsvogels in NL pure standvogels zijn. Denk aan de gezenderde Roerdomp laatst, ook altijd gedoodverfd als de ultieme standvogel, die zich niet bedacht en in één ruk naar Senegal vloog.
Ha Jan Allex,

Dat is het leuke van de voortschrijdende techniek en dat we niet meer aangewezen zijn op de boodschap van troubadours en trommelaars. Alhoewel dat natuurlijk wel een tijdperk is dat ik niet had willen missen.
Zo langzamerhand krijgen we meer inzicht in het gedrag van vogels.
Door ringen en zenderen.

groetjes
Ana
jhvenema
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 447
Joined: 09 May 2009, 22:42

Re: IJsvogels en kou

Post by jhvenema »

Al de reacties lezend moet ik ook aan een andere vogelsoort denken: het Winterkoninkje.
Ook een wonderbaarlijke naam voor een soort die in strenge winters voor 80% in aantal kan teruglopen.
In absolute aantallen met een geschatte populatiegrootte van zo'n 1.000.000 zijn dat heel wat vogels!
Helaas voor individuen van deze soort is ie zeer algemeen, en veel minder hoog geklasseerd op de lijst prettiest bird waardoor deze soort het helaas moet stellen zonder publieksacties als "Hak een Wak". Gelukkig net zoals de IJsvogel uitstekend in staat om via goede broedsuccessen er weer volledig bovenop te komen binnen enkele jaren met minder strenge winters.

Om ook komend voorjaar weer volop te kunnen genieten van zijn schitterende zang opteer ik voor de volgende actie:

"Is de Winterkoning ook jouw beste kameraad?
Strooi dan onder zijn bosje wat extra zaad."

Groet, Jan Henk.
Last edited by jhvenema on 05 Feb 2012, 13:23, edited 1 time in total.
Maricée Ten Bosch
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 80
Joined: 04 Mar 2009, 17:41

Re: IJsvogels en kou

Post by Maricée Ten Bosch »

Bericht van Jelle Harder (ijsvogelspecialist) aan de werkgroepen, met toestemming hier geplaatst (door Maricée).

Beste (IJsvogel) mensen,

De winter heeft dan toch nog onverwacht en snel toegeslagen.
Onze ijsvogels hebben het daardoor weer moeilijk gekregen. Als viseter is het onmogelijk door het ijs bij je voedsel te komen. En kun je niet eten dan ga je onherroepelijk dood.
Tijd dus om de actie HAK een WAK (voorheen Waak over een Wak) weer uit de kast te halen!

OPROEP
Net als in voorgaande jaren vraag ik jullie na te gaan of er dicht bij je huis een wak is waar ijsvogels gebruik van kunnen maken.
Is er geen wak kijk dan of je er een kunt maken. Ga daarbij uit van de volgende aanwijzingen:

Wat kunnen wij doen?
- Kijk waar wakken zijn, of
- Kijk waar een geschikte plek voor een wak is
- Kies een rustige plek; op de oever zijn bomen of struiken
Onder bomen/struiken bevriest het water minder snel
- Benut plaatsen bij een duiker, overstort
- Stoot met een lange balk, staaf ijzer het ijs stuk
- Duw de ijsschotsen onder het ijs
- Een wak van 1-2 m² is groot genoeg
- Plaats eventueel een tak, stok, paal als zitplaats
- Let op gevaar, doe het niet alleen!
Scherm een wak met takken af als dat gevaar oplevert voor schaatsers
- Controleer zo vaak als nodig is om het wak open te houden
- Vraag andere mensen ook een wak open te houden

Hoe meer mensen mee doen hoe succesvoller deze actie kan zijn!

Nadere informatie
IJsvorming is dus een probleem voor ijsvogels. Vooral als dat langere tijd gaat duren en echt alles dicht ligt.
Het gevolg is dat de vogels doodgaan door voedselgebrek.
Onze ijsvogels zijn vooral standvogels, wat betekent dat ze het hele jaar in ons land zijn. Ze vliegen dus niet in de herfst naar warmere streken. Een klein deel zal dat wel doen. Het gaat dan om met name jonge ijsvogels die nog geen eigen broedterritorium hebben gehad. Ze vertonen zwerfgedrag op zoek naar een goede plek.
Als je een wak klein houdt is de kans minder groot dat er allerlei watervogels in gaan zitten. Die watervogels bemesten het water wat negatief is voor de waterkwaliteit. In een wak zal dat sneller gebeuren dan wanneer er geen ijs is. Extra bemesting door watervogels wordt intensief afgebroken door bacteriën en schimmels. Daar is veel zuurstof voor nodig waardoor er in de onmiddellijke omgeving een zuurstof te kort kan ontstaan. Hierdoor kan veel vissterfte optreden.

Bij sneeuwval, zoals nu, kan het de vissen helpen als de sneeuw van het ijs geschoven wordt. Er komt dan meer licht door het ijs. Algen onder het ijs kunnen zo weer zuurstof produceren, vissen en andere dieren zoals amfibieën, profiteren hiervan. (Doe dit bijvoorbeeld ook in je tuinvijver).
Wees voorzichtig met het oppompen van water of geforceerd beluchten. Nadeel daarvan kan zijn dat er veel slib opborrelt. De afbraak hiervan kost weer veel zuurstof wat weer slecht is voor het leven in het water. Misschien is een oplossing een pomp boven in het water te plaatsen zodat het slib blijft liggen. Een oude methode om een wak open te houden is stro in het wak te plaatsen (maar ik heb er geen ervaring mee).

Succes met jullie inzet voor de vogels, in het bijzonder voor de ijsvogels.
Groeten, Jelle Harder
martijn
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 187
Joined: 23 Apr 2010, 21:38

Re: IJsvogels en kou

Post by martijn »

" Hak een Wak" Daar zullen ze in Friesland blij mee zijn.


Martijn Bakker.
User avatar
arenaria
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 1125
Joined: 10 May 2002, 23:00

Re: IJsvogels en kou

Post by arenaria »

Nou, eerlijk gezegd ben ik het met Martijn eens, en niet alleen voor Friesland. Ik weet dat ik wel een vaker een andere mening heb dat die van de juichende meerderheid op dit forum, maar ik zie nogal wat problemen bij het hakken van wakken in ijs, en ook nogal wat gevaren. En of die IJsvogels nou echt in wakken gaan vissen? Het wak hier bij de brug zit zo vol met meeuw en soepeend dat er echt geen centimeter visijs vrij is.

Groet,

Jan Allex
User avatar
meeuwiss
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 553
Joined: 30 Apr 2002, 23:00

Re: IJsvogels en kou

Post by meeuwiss »

Beste allemaal,
Inderdaad zijn er meerdere verklaringen te bedenken voor de oorsprong van de vogelnaam IJsvogel. In strenge winters met veel ijs duikt een IJsvogel vaak op bij open water, wakken. Om die reden wordt de IJsvogel i.v.m. gebracht met ijs, hoewel de vogel niets van ijs moet hebben. Reeds genoemd is de metalen,ijzeren (eisen) kleur van deze soort.Twee jaar geleden zat er in de Lauwersmeer wekenlang een IJsvogel dagelijks te vissen bij een wak onder een boom. En met succes.
Guido Meeuwissen
martijn
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 187
Joined: 23 Apr 2010, 21:38

Re: IJsvogels en kou

Post by martijn »

Beste Jelle,

De bedoelingen zullen goed zijn rondom de ijsvogels, maar denk wel goed na over tips die je geeft. Jij zegt bijv. "schuif het sneeuw van het ijs zodat er meer zonlicht doordrengt wat goed is voor vissen, algen en amfibieën. Dit is dus niet goed. Nederland ligt op een breedtegraad waar ijs en sneeuw normaal is in de winter. Zou je op die manier meer zuurstof en zonlicht toelaten dan wordt het lichaam van amfibieën onnodig actiefer en dat is dus verspilde energie op dat moment. Trouwens de meeste amfibieën in Nederland overwinteren op het land. En ik vraag me af in hoeverre algen in deze periode meer zuurstof produceren. Algen floreren bij een hogere watertemperatuur.

Martijn Bakker.
Maricée Ten Bosch
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 80
Joined: 04 Mar 2009, 17:41

Re: IJsvogels en kou

Post by Maricée Ten Bosch »

Reactie aan Martijn,

Door sneeuw van het ijs te schuiven komt er meer licht in het water. Daardoor kunnen aanwezige algen meer zuurstof produceren, ook bij een lage watertemperatuur is er productie. Maar hiervoor is wel voldoende licht nodig. Ik heb dat niet zelf verzonnen maar dit is informatie afkomstig van het waterschap en lijkt mij betrouwbaar.
Amfibieën overwinteren inderdaad meestal op het land, maar een deel doet dat ook in de bagger in het water. Amfibieën worden pas actief als de temperatuur hoog genoeg is. Op het land bijvoorbeeld boven de 8° C. Niet als er wat meer zuurstof in het water komt.

Jelle Harder
jhvenema
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 447
Joined: 09 May 2009, 22:42

Re: IJsvogels en kou

Post by jhvenema »

Hallo,

Het is inderdaad in wetenschappelijke studies aangetoond dat het zuurstofgehalte in zoetwatermeren minder sterk afneemt wanneer de sneeuw (flink pak) van het ijs wordt geveegd. Voor de geïnteresseerden zie bijvoorbeeld een Canadese studie: http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1 ... 86.9649259.
Dus ondanks de lage watertemperatuur, korte daglengte en vaak lage lichtintensiteiten draagt de fotosynthse van algen voor een significant deel bij aan het op peil houden van de zuurstofconcentratie in zoetwater bedekt met ijs.

Echter, gezien de vaak kortdurende ijsepisodes in Nederland, en de daarmee gepaard gaande relatief geringe O2-uitputting, leggen vaak alleen de grotere O2-slurpende vissen het loodje, zoals de Brasem. Het is nu juist deze soort die we kunnen missen in het vaak nutriëntrijkerijke binnenwater in Nederland. Minder Brasem draagt uiteindelijk juist bij aan verbetering van de waterkwaliteit voor de IJsvogel.

Dus toch maar niet vegen (wordt in het Noorden bovendien wel gedaan door de talrijke schaatsers). Qua aantallen IJsvogels leefden we in de periode 2007-2010 ook ver boven onze stand. Hak een wak alleen voor IJsvogels? Voor mij hoeft het niet. Ik kan als natuurliefhebber prima leven dat er flinke fluctuaties in aantallen IJsvogels (en ook Winterkominkjes ja) zijn ten gevolge van iets natuurlijks als een strenge winter. Iets wat zeldzaam was, mag ook zeldzaam blijven, of niet?
Groet, Jan Henk.
Last edited by jhvenema on 08 Feb 2012, 22:55, edited 1 time in total.
User avatar
hdelange
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 737
Joined: 03 Apr 2002, 23:00
Location: Groningen
Contact:

Re: IJsvogels en kou

Post by hdelange »

ik hoorde Maricee, vanmiddag iets voor 17:00 uur op Radio Noord.

Piet van Dijken spreekt dan met een "Mens van de Dag" en vandaag was het Maricee.

Zij werd geïnterviewd over het werk wat ze de laatste dagen verzetten voor de IJsvogel.

luister haar leuke en enthousiaste relaas:

vanaf minuut: 50:25 ongeveer

http://www.rtvnoord.nl/gemist/audioplay ... m=Woensdag: 16.00-17.00 uur

het blijft een weekje te beluisteren.
jhvenema
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 447
Joined: 09 May 2009, 22:42

Re: IJsvogels en kou

Post by jhvenema »

Deze IJsvogel heeft deze winter in ieder geval helaas niet overleefd.... ("Pronkjewailtje" 13-2-2012)
http://www.rtvnoord.nl/pronkjewailtjes/
JH.
Locked

Who is online

Users browsing this forum: Ahrefs [Bot] and 48 guests